Teren byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz II-Birkenau. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Druga wojna światowa najczęściej kojarzy się z ludobójstwem oraz z obozami koncentracyjnymi - wynika z najnowszego badania TNS Polska. Co czwarty ankietowany nie umie jednoznacznie powiedzieć, jakie ma skojarzenia związane z tym okresem.
Z przedstawionego w poniedziałek raportu "II wojna światowa w pamięci Polaków – w 75 lat od wybuchu" wynika, że okres II wojny światowej 14 proc. badanym kojarzy się z ludobójstwem, ofiarami, męczeństwem; tyle samo - 14 proc. - kojarzy ten okres z obozami koncentracyjnymi i obozami zagłady. Inne odpowiedzi dotyczące skojarzeń z wojną to m.in. walka z wrogiem, walki Wojska Polskiego - takiej odpowiedzi udzieliło 7 proc. badanych; 7 proc. osób podało też, że wojna kojarzy im się z traumatycznymi doświadczeniami psychicznymi, upokorzeniem i wykluczeniem.
"Warto zauważyć jednak, że 5 lat temu badani częściej niż obecnie udzielali konkretnych odpowiedzi. Dziś co czwarty Polak (26 proc.) nie umie jednoznacznie powiedzieć, jakie ma skojarzenia związane z tym okresem w dziejach historii Polski i świata. W 2009 roku odpowiedzi +nie wiem+ udzieliło 13 proc. badanych" - podaje TNS Polska.
Według sondażu temat losów krewnych w czasie II wojny światowej coraz rzadziej pojawia się w rodzinnych rozmowach. O ile w badaniach w 2009 r. pojawiał się w rozmowach kilka razy w roku prawie u co piątego respondenta (19 proc.), o tyle obecnie pojawia się dwukrotnie rzadziej, bo u co dziesiątego (10 proc.). Prawie jedna trzecia ankietowanych (31 proc.) deklaruje, że nie prowadzi rozmów o wojennych losach bliskich, ale w przeszłości zdarzało jej się o tym rozmawiać. W 2009 roku takich osób było nieco mniej (28 proc.).
Według sondażu temat losów krewnych w czasie II wojny światowej coraz rzadziej pojawia się w rodzinnych rozmowach. O ile w badaniach w 2009 r. pojawiał się w rozmowach kilka razy w roku prawie u co piątego respondenta (19 proc.), o tyle obecnie pojawia się dwukrotnie rzadziej, bo u co dziesiątego (10 proc.).
W porównaniu z pomiarem sprzed pięciu lat wzrósł wyraźnie odsetek osób nie rozmawiających na takie tematy ani teraz, ani w przeszłości (34 proc. wobec 25 proc). "W tej grupie wyróżniają się najmłodsi respondenci – w wieku 18-29 lat – połowa z nich nie prowadzi i nie prowadziła takich rozmów" - dodaje TNS Polska.
Ekspertami w temacie losów najbliższej rodziny w czasie drugiej wojny światowej czuje się 16 proc. ankietowanych – deklarują oni, że posiadają bardzo dużą lub dużą wiedzę na ten temat. Są to częściej starsi respondenci – w wieku 60 i więcej lat. Poczucie niewiedzy jest najczęściej spotykane wśród najmłodszych – 18-29 lat.
Respondenci odpowiadali także na pytanie, czy w okresie II wojny światowej były w polskim społeczeństwie postacie, z których Polacy mogą być dzisiaj dumni. Większość badanych (62 proc.) odpowiedziało na to pytanie twierdząco, ale okazało się, że kanon bohaterów nie jest silnie zakorzeniony w świadomości społecznej. 14 proc. badanych za taką postać uważa Władysława Sikorskiego, 10 proc. - Władysława Andersa. Po 3 proc. zebrali m.in. Witold Pilecki, a także ogólnie żołnierze Armii Krajowej i powstańcy warszawscy.
"Pytanie o postacie, które przyniosły w czasie II wojny światowej wstyd dobremu imieniu Polaka okazało się zdecydowanie trudniejsze dla respondentów niż pytanie o bohaterów. W 2009 roku prawie połowa Polaków (48 proc.), a w 2014 roku – 39 proc., nie umiała jednoznacznie powiedzieć, czy wśród Polaków były takie osoby. Respondenci, którzy są o tym przekonani wskazują ogólnie na zdrajców, kolaborantów (3 proc.) oraz na donosicieli, konfidentów (1 proc.), rzadziej podają konkretne nazwiska" - podaje TNS Polska.
Z sondażu wynika , że 64 proc. badanych jest przekonanych, iż Polacy mogą być dumni jako naród z wydarzeń, które miały miejsce w czasie II wojny światowej. 10 proc. osób było przeciwnego zdania, a 26 proc. było niezdecydowanych. Najczęściej wymienianymi pozytywnymi wydarzeniami są: Powstanie Warszawskie (23 proc.), obrona Westerplatte (13 proc.), bitwa o Monte Cassino (10 proc.).
Z sondażu wynika również, że 64 proc. badanych jest przekonanych, iż Polacy mogą być dumni jako naród z wydarzeń, które miały miejsce w czasie II wojny światowej. 10 proc. osób było przeciwnego zdania, a 26 proc. było niezdecydowanych. Najczęściej wymienianymi pozytywnymi wydarzeniami są: Powstanie Warszawskie (23 proc.), obrona Westerplatte (13 proc.), bitwa o Monte Cassino (10 proc.). "W przypadku wstydliwych faktów, wydarzeń sytuacja wygląda podobnie, jak w pytaniu o antybohaterów. Prawie dwóch na pięciu Polaków (38 proc.) nie umie jednoznacznie ustosunkować się do tematu i decyduje się na udzielenie odpowiedzi +nie wiem/trudno powiedzieć+" - podaje TNS Polska.
Z sondażu wynika również, że badani mają pozytywny obraz o działaniach Polaków podczas II wojny światowej, dotyczy to np. wzajemnej pomocy, w tym także udzielanej Żydom.
Raport społeczno-polityczny "II wojna światowa w pamięci Polaków – w 75 lat od wybuchu" przedstawił w poniedziałek Zespół Badań Społecznych w TNS Polska. Badanie dotyczące 2014 r. przeprowadzono m.in. na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie 969 dorosłych mieszkańców Polski w dniach od 8 do 14 sierpnia. Natomiast badanie dotyczące 2009 r., które stało się podstawą do porównań, przeprowadzono na próbie 1200 dorosłych respondentów w dniach od 19 czerwca od 4 lipca 2009 r. (PAP)
nno/ agz/ mow/
