Strażnica 1 Kompanii 7 Batalionu KOP w okolicy Podświla. Fot. NAC
Od Wilejki pod Mołodecznem rozpoczęli w sobotę pracownicy polskiej ambasady w Mińsku objazd miejsc spoczynku żołnierzy polskich i funkcjonariuszy Korpusu Ochrony Pogranicza z okazji 91. rocznicy powołania KOP.
„Głównym celem takich wyjazdów jest po pierwsze upamiętnienie polskich żołnierzy pochowanych na tych terenach, po drugie zintegrowanie środowisk polskich wokół tych miejsc, a po trzecie danie świadectwa, że ambasada polska w Mińsku pamięta o tych miejscach, stara się dbać o nie i w miarę skromnych możliwości odrestaurowywać” – powiedział PAP uczestniczący w objeździe chargé d’affaires ambasady w Mińsku Michał Charbos.
W Wilejce - pierwszym z ośmiu odwiedzanych w sobotę miejsc - znajduje się duża kwatera wojskowa, w której pochowano ponad 230 żołnierzy poległych w roku 1920, a także mniejsza kwatera ponad 20 policjantów poległych na służbie w okresie międzywojennym – w walce z bandytyzmem oraz podczas ochraniania granicy państwowej.
„Pomnik (na kwaterze policyjnej) został ufundowany jeszcze w okresie międzywojennym przez policjantów z Wilejki. We wrześniu 1939 r. wojska sowieckie po wkroczeniu do Wilejki strąciły orła, który wieńczył ten obelisk” – powiedział PAP konsul Adam Kaczyński. Na kwaterze wojskowej zachował się osobny pomnik, który był akurat w sobotę czyszczony.
Kwaterami opiekują się na co dzień miejscowi parafianie, dzieci uczące się języka polskiego i przedstawiciele starszego pokolenie.
„Przychodzimy na wiosnę. Wyrywamy chwasty, czyścimy nagrobki, wyrzucamy stare kwiaty i znicze. A drugi raz jesienią” – powiedziała nauczycielka z liceum w Wilejce Ludmiła Siergiej, która jest prezesem miejscowego oddziału zjednoczenia społecznego Polska Macierz Szkolna i przyszła w sobotę na cmentarz wraz z grupą dzieci.
Jest znanych około 50 polskich miejsc pamięci w mińskim okręgu konsularnym, ale ta liczba wciąż się powiększa. „Stale napływają do nas informacje o kolejnych mogiłach. Najwięcej nowo odkrywanych mogił dotyczy żołnierzy KOP poległych w dniach 17-19 września 1939 r. Najczęściej są to mogiły tuż przy strażnicach” – powiedział Kaczyński.
Jednym z miejsc pochówku żołnierzy KOP jest znajdujące się na trasie sobotniego objazdu Podświle w rejonie Głębokiego, gdzie znajdowała się jedna z najbardziej znanych strażnic w okresie międzywojennym.
„Jest znana chociażby z bogatego życia kulturalnego. Żołnierze służący w tej strażnicy stworzyli amatorski teatr, z którego działalności w Narodowym Archiwum Cyfrowym zachowało się sporo fotografii. Sama strażnica została zniszczona 17 września 1939 r., żołnierze po zaciętych walkach wycofali się w stronę Głębokiego; część poległa, część dostała się do niewoli sowieckiej. Ci ostatni zostali później osadzeni w Ostaszkowie i zgładzeni" - powiedział Kaczyński.
12 września 1924 r. podpisany został rozkaz ministra spraw wojskowych gen. Władysława Sikorskiego o utworzeniu Korpusu Ochrony Pogranicza do ochrony wschodniej granicy II Rzeczypospolitej. KOP istniał do 1939 r.
Z Wilejki Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ fit/ malk/
