Muzeum X Pawilonu na Cytadeli Warszawskiej. Źróło: Muzeum Niepodległości w Warszawie
Wymianę dachu, okien i drzwi, odnowienie elewacji i wnętrz, umożliwiające np. powstanie nowoczesnej sali audiowizualnej, zakłada rewitalizacja Muzeum X Pawilonu na Cytadeli Warszawskiej. Odnowiona placówka ma być ponowie otwarta 11 listopada.
"Muzeum X Pawilonu wymagało kompleksowej rewitalizacji, ponieważ zabudowania Cytadeli, w których się mieści, są już dość zaawansowane wiekowo i w dużej mierze nie przechodziły remontu od dawna. Oczywiście jako obiekty historyczne i zabytkowe nie mogły ulec specjalnym zmianom, jednak ich renowacja wymagała naprawdę sporo pracy. Wymieniono dosłownie wszystko - dach, instalacje odgromowe, stolarkę okienną, drzwi i schody zewnętrzne" - opowiadał PAP Bartłomiej Kłusek z Muzeum Niepodległości, którego oddziałem jest Muzeum X Pawilonu.
Odnowione zostały elewacje zewnętrzne i wewnętrzne, wejście oraz dawne cele skazańców. "Usunięto niepotrzebne części starej instalacji elektrycznej, niektóre elementy wymagały wymiany. Zainstalowano udogodnienia dla niepełnosprawnych m.in. w formie platform. Konieczne było także wzmocnienie murów i wykonanie izolacji przeciwwilgociowej. Założono również instalację przeciwpożarową, konieczne jest jeszcze jej podłączenie" - wyliczał Kłusek.
Cytadela Warszawska została zbudowana w latach 1832-1836 z rozkazu cara Mikołaja I po stłumieniu powstania listopadowego. W jednym z jej budynków tzw. X Pawilonie umieszczono centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych, w którym przetrzymywano m.in. Romualda Traugutta, Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, ks. Piotra Ściegiennego, Jarosława Dąbrowskiego czy Ludwika Waryńskiego. Kilkaset osób zostało straconych na stokach Cytadeli.
Zmodernizowana została także dawna sala kinowo-konferencyjna, która przekształciła się obecnie w nowoczesną salę audiowizualną. Zainstalowano tam klimatyzację, nowoczesny system dźwiękowy, jest także przystosowana dla osób niepełnosprawnych. Trwa również digitalizacja zasobów placówki, która umożliwi w przyszłości szersze udostępnianie jej zbiorów.
Wykonano też przełożenie historycznego bruku z lat 30. XIX w. "Kamienie zostały oczyszczone i ułożone na nowo. Wykonano zupełnie nowe dojście do Muzeum, zerwano już dość stary asfalt i położono małą, ozdobną kostkę. Rewitalizacji poddano także dziedziniec, gdzie m.in. zadbano o trawnik. Muzeum jest jeszcze zamknięte, ekspozycja znajduje się w magazynach, jednak ludzie do nas zaglądają, by zobaczyć co się dzieje. Na terenie został zainstalowany też monitoring obejmujący 64 kamery. Rewitalizowany jest także XI Pawilon" - mówił Michał Cieślak z Muzeum X Pawilonu.
Chociaż Muzeum obecnie nie działa, 5 sierpnia - w rocznicę stracenia członków rządu narodowego powstania styczniowego na stokach Cytadeli - otwarto Galerię Bramy Bielańskiej. "To nowa część muzeum, gdzie będą w przyszłości prezentowane różnego typu wystawy czasowe. Zadaszony, zamknięty obiekt mieści się praktycznie w murach obronnych okalających Cytadelę przy samym wejściu do Bramy Bielańskiej. To niewielkie, kameralne, ale bardzo klimatyczne miejsce zostało specjalnie zaadaptowane i dostosowane" - dodał Kłusek.
Podczas przygotowywania galerii przeprowadzono renowację elewacji ceglanej, usunięto roślinność porastającą ściany i zakonserwowano z zewnątrz mur okalający Cytadelę. Oczyszczono go także z warstwy ziemi leżącej na górnym tarasie oraz wykonano izolacje przeciwwilgociowe i prace związane z nałożeniem nowego tynku umożliwiające pomalowanie elewacji.
Cytadela Warszawska została zbudowana w latach 1832-1836 z rozkazu cara Mikołaja I po stłumieniu powstania listopadowego. W jednym z jej budynków tzw. X Pawilonie umieszczono centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych, w którym przetrzymywano m.in. Romualda Traugutta, Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, ks. Piotra Ściegiennego, Jarosława Dąbrowskiego czy Ludwika Waryńskiego. Kilkaset osób zostało straconych na stokach Cytadeli. Podczas I i II wojny wykorzystywano ją do celów wojskowych. W okresie międzywojennym i po 1945 r. Cytadelę użytkowało Wojsko Polskie.
X Pawilon wraz z otoczeniem otwarto dla zwiedzających w 1963 r. "Jego wystawa stała opowiada przede wszystkim o dawnych więźniach obiektu. To wyjątkowe miejsce, o niesamowitym, autentycznym klimacie. Jego otwarcie po rewitalizacji wstępnie planujemy na 11 listopada" - powiedział Kłusek. (PAP)
akn/ agz/
