Abp Bolesław Kominek. Fot. PAP/CAF/A. Hawałej
Wielojęzyczne wydanie Orędzia biskupów polskich z 1965 r. znalazło się w książce "Pojednanie narodów. Przeciw Jałcie", która trafi do rąk europosłów. "To dokument pojednania polsko-niemieckiego, bez którego nie byłoby zjednoczenia Europy" - powiedział europoseł Kazimierz M. Ujazdowski.
W książce "Pojednanie narodów. Przeciwko Jałcie" znalazło się pierwsze międzynarodowe wydanie Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku, w którym padły słynne słowa: "udzielamy wybaczenia i prosimy o nie" w przekładzie na niemiecki, angielski i francuski - najważniejsze języki europejskiej debaty publicznej.
"Żywimy głębokie przekonanie, że sens Orędzia daleko wykracza poza polską historię. Orędzie jest odbierane jako próba podjęcia dialogu polsko-niemieckiego, akt wielkodusznego przebaczenia, wypowiedzianego w imieniu narodu polskiego przez biskupów polskich w 1965 roku. Chcemy zwrócić uwagę na to, że od początku miało ono wymiar europejski. Główny autor Orędzia - arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek - miał świadomość tego, że dzieło Orędzia jest czymś, co może służyć przezwyciężaniu podziałów traktatu jałtańskiego w budowaniu jedności europejskiej. Nie tylko więc dialogowi historycznemu z Niemcami, nie tylko przebaczeniu i pojednaniu polsko-niemieckiemu, ale czemuś znacznie szerszemu - wywołaniu procesu, którego finałem będzie przezwyciężenie podziałów, jedność Europy ponad podziałami narzuconymi przez Związek Radziecki" - mówił europoseł Kazimierz M. Ujazdowski podczas poniedziałkowej konferencji prasowej.
"W tym jak najbardziej chrześcijańskim, ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was, siedzących tu, na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz udzielamy wybaczenia i prosimy o nie" - brzmi słynne zdanie z listu biskupów polskich.
Ujazdowski zauważył, że często umyka powierzchownym interpretacjom Orędzia fakt, że jest ono w ogromnym stopniu "rekapitulacją wkładu Polski w historię kultury europejskiej, jest to jeden z niewielu skondensowanych tekstów, który pokazuje piękno, wielkość i intensywność relacji kulturalnych pomiędzy Polską a Europą" - mówił Ujazdowski, który jako konsekwencje Orędzia wymienia późniejsze zbliżenie i pojednanie narodów polskiego i niemieckiego, niepodległość Polski, zjednoczenie Niemiec, współpracę polsko-niemiecką w Europie.
Książka na początku grudnia zostanie przedstawiona w Parlamencie Europejskim - otrzyma ją każdy europoseł i wielu wysokich urzędników Komisji Europejskiej. W książce znalazły się teksty wstępne Rafała Dutkiewicza, Kazimierza M. Ujazdowskiego i Jana Olbrychta - pomysłodawców publikacji. Kontekst historyczny, w jakim powstało Orędzie, przedstawiają Wojciech Roszkowski oraz Marek Mutor. Czytelnik może się też zapoznać z pełnym tekstem Orędzia.
Wydawnictwo zostało przygotowane w ramach obchodów jubileuszu 50-lecia Orędzia. Na program obchodów rocznicy składają się m.in. dwie duże międzynarodowe wystawy poświęcone roli Kościoła katolickiego w pojednaniu polsko-niemieckim, spotkania, projekty edukacyjne i publikacje.
Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. podpisało 34 polskich biskupów, wśród nich kardynał Stefan Wyszyński i biskup Karol Wojtyła. Autorem tekstu i inicjatorem listu był arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek. Niemieckim biskupom list został wręczony 18 listopada 1965 r. podczas Soboru Watykańskiego II.
"W tym jak najbardziej chrześcijańskim, ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was, siedzących tu, na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz udzielamy wybaczenia i prosimy o nie" - brzmi słynne zdanie z listu.
List ten był pierwszą historyczną inicjatywą zmierzającą do pojednania i ułożenia w oparciu o uznanie prawdy i wybaczenie stosunków między Polakami i Niemcami po II wojnie światowej. Inicjatywa polskich duchownych spotkała się ze zdecydowaną krytyką władz komunistycznych. Władze nazwały list zdradą narodową, m.in. organizowały propagandowe wiece, na których potępiano polskich biskupów.
Msza Pojednania, odprawiona przez biskupa opolskiego Alfonsa Nossola, odbyła się 12 listopada 1989 r. na terenie byłego majątku rodziny von Moltke w Krzyżowej. Przekazany sobie wówczas znak pokoju – przez Tadeusza Mazowieckiego, pierwszego niekomunistycznego premiera Polski oraz Helmuta Kohla, kanclerza wchodzących na drogę zjednoczenia Niemiec – stał się symbolicznym zamknięciem najtragiczniejszego rozdziału w historii stosunków polsko-niemieckich.(PAP)
aszw/ mhr/
