Wystawa „Zaraz po wojnie”. Źródło: Muzeum Historii Polski
Kuratorki wystawy "Zaraz po wojnie" w warszawskiej Zachęcie - Joanna Kordjak i Agnieszka Szewczyk - zostały laureatkami Nagrody Artystycznej im. Jerzego Stajudy. Wręczenie nagrody odbędzie się w poniedziałek.
Od 2012 roku Zachęta jest współorganizatorem ustanowionej 20 lat wcześniej Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy, powołanej przez niezależne grono kuratorów spuścizny malarza, rysownika, miłośnika muzyki i krytyka artystycznego, legendarnej postaci życia kulturalnego w Warszawie.
8 marca 2016 r. odbyło się posiedzenie kapituły Nagrody, podczas którego wyłoniono laureatów tegorocznej edycji. Doceniono Joannę Kordjak i Agnieszkę Szewczyk — kuratorki wystawy "Zaraz po wojnie" i autorki katalogu towarzyszącego ekspozycji — za naukowy charakter przedsięwzięcia po raz pierwszy sięgającego do problematyki lat 1944—1948 w sztuce polskiej.
„Za pogłębione, poparte badaniami i odkryciami zapomnianych faktów, spojrzenie na moment historyczny, który był zwrotem w historii Polski; za stworzenie wystawy historycznej, która w czytelnej, a zarazem naładowanej emocjami formie przekazuje, czym właściwie były cztery lata między 1944 a 1948 rokiem dla polskiej sztuki. Doskonale przygotowanej wystawie towarzyszyło wydanie katalogu, w którym znajdowały się m.in. opracowanie wspomnianych zapomnianych faktów np. projekt pawilonu żydowskiego na Wystawie Ziem Odzyskanych oraz zbiór esejów znawców opisywanego okresu” - napisano w uzasadnieniu decyzji jury.
Wystawę "Zaraz po wojnie" można było oglądać w Zachęcie w zeszłym roku. Okres, o którym traktowała wystawa, wyznaczają daty odnoszące się do historii politycznej - ogłoszenie manifestu PKWN w 1944 roku i centralizacja władzy na zjeździe zjednoczeniowym partii w 1948 roku. To tytułowy okres "zaraz po wojnie" naznaczony chaosem, nędzą, masowymi repatriacjami, strachem przed Armią Czerwoną, ale też powrotem Niemców, bandytyzmem, szabrownictwem, samosądami i pogromami. Wystawa, w zamierzeniu kuratorek, miała być próbą odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób złożoność nastrojów społecznych i napięcia polityczne w powojennej Polsce znalazły swoje odzwierciedlenie w sztukach plastycznych, fotografii, filmie, a także architekturze i wzornictwie.
Wystawa prezentująca kilkaset obiektów z różnych dziedzin sztuki oraz bogaty materiał archiwalny koncentrowała się na pokazaniu kilku problemów. Kluczowym zagadnieniem jest powiązanie sztuki i polityki, działalność w obszarze kultury specyficznych dla tego okresu instytucji takich jak wydawnictwo Czytelnik, Biuro Odbudowy Stolicy, Biuro Nadzoru Estetyki Produkcji oraz rola sztuki w propagandzie służącej legitymizacji nowej władzy i nowych granic. Na wystawie znalazły się m.in. fragmenty dokumentacji Wystawy Ziem Odzyskanych, jako kluczowe wydarzenie agitacyjnej machiny, zrealizowane z niezwykłym, jak na owe czasy, rozmachem.
Gala Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy odbędzie się w Zachęcie 11 kwietnia. Uroczystość uświetni performans muzyczny kompozytora i kontrabasisty, Tadeusza Wieleckiego "Łagodne kołysanie z udziałem chóru recytatorów".
Pierwsza edycja Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy miała miejsce w 1992 roku. Jej laureatem został wówczas prof. Piotr Piotrowski wyróżniony za książkę "Dekada". W roku 2000 nagrodę honorową otrzymał prof. Mieczysław Porębski, wybitny historyk i teoretyk sztuki, w roku 2012 uhonorowano całokształt działalności Andy Rottenberg, a w 2014 — prof. Marię Poprzęcką. Laureatami nagrody są też m.in. Hanna Wróblewska, Maryla Sitkowska, Artur Żmijewski, Gerard Blum-Kwiatkowski, Dorota Jarecka.
Fundatorami Nagrody są rodzina Jerzego Stajudy oraz Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki. (PAP)
aszw/ agz/
