Historię Płaszowa, gdzie w czasach II wojny światowej znajdował się niemiecki obóz koncentracyjny, przypomni akcja „Pamiętaj z nami”. Przedsięwzięcie, zorganizowane przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa (MHK), rozpocznie się w piątek i potrwa dwa dni.
"Projekt realizujemy co roku, ale ta czwarta edycja poświęcona będzie niemal w całości historii dawnego niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego Płaszów, który najpierw był obozem pracy, a następnie przekształcony został w obóz koncentracyjny" – powiedziała PAP pomysłodawczyni i koordynatorka projektu Marta Śmietana.
W pierwszy dzień akcji, w Fabryce Emalia Oskara Schindlera odbędzie się konferencja "Płaszów. Odkrywanie" z udziałem przedstawicieli m.in. Instytutu Pamięci Narodowej, Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Państwowego Muzeum na Majdanku, Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy, a także uczelni wyższych, w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego i Edynburskiego.
Wśród tematów konferencji znajdzie się społeczne życie w płaszowskim obozie (prelekcja dr hab. Romy Sendyki), ale i opowieści o losach więźniów przybyłych z Płaszowa do KL Gross-Rosen (opowie Aleksandra Kobielec) i o deportacji więźniów z Majdanka do Płaszowa (opowie Marta Grudzińska).
„Konferencja jest otwarta i bezpłatna. Zachęcamy wszystkich do udziału, a całość tłumaczona będzie na język angielski” – powiedziała koordynatorka.
Drugi dzień akcji wypełnią wydarzenia kulturalne, warsztaty edukacyjne oraz Bieg Pamięci.
W programie jest wernisaż wystawy fotografii Jasona Francisco „Płaszów: awers/rewers” na pl. Bohaterów Getta przy Aptece pod Orłem. Amerykański artysta od lat zajmuje się tematyką historyczną – jest nie tylko fotografikiem, ale i kuratorem wystaw, eseistą, pedagogiem. Urodził się i wychował w Kalifornii, studiował m.in. na Uniwersytecie Stanforda i Uniwersytecie Columbia. Miasta, w których obecnie pracuje, to Kraków, San Francisco i Atlanta.
Ci, którzy wejdą do Apteki pod Orłem będą mogli wziąć udział m.in. w oprowadzaniu po wystawie stałej „Apteka Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskim”, obejrzeć zdjęcia Płaszowa sprzed ponad 70 lat i filmy historyczne.
Ważnymi punktami programu będą spotkania ze świadkami historii. W Fabryce Emalia Oskara Schindlera nadarzy się okazja do rozmowy z Witoldem Cęckiewiczem, uczestnikiem akcji „Burza” (1944), znanym architektem. Z kolei w oddziale MHK – Ulica Pomorska – z publicznością spotka się Bronisława (Niusia) Horowitz-Karakulska, więźniarką trzech obozów: Płaszówa, Auschwitz i Bruennlitz, ocalona przez Oskara Schindlera.
Sprzed ul. Pomorskiej 2 wystartuje Bieg Pamięci. Jego meta znajdzie się na pl. Bohaterów Getta. „W tym roku 750 osób w różnym wieku weźmie udział w Biegu. Jego celem nie jest nachalna edukacja, ale stworzenie okazji do poznania takich miejsc jak ul. Pomorska, Apteka pod Orłem czy plac Bohaterów Getta” – wyjaśniła Śmietana.
Projekt „Pamiętaj z nami” zakończy się późnym wieczorem na placu apelowym dawnego KL Płaszów. Uczestnicy akcji otrzymają od wolontariuszy lampki, które zapalą i ustawią na dawnym placu apelowym. Wieczór poprowadzi dyrektor MHK Michał Niezabitowski.
Akcja „Pamiętaj z nami” zbiegnie się z innym, trwającym od kilku dni, krakowskim przedsięwzięciem – „Gdzie jest obóz” – przypominającym o historii KL Płaszów, a zorganizowanym przez Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci Wydziału Polonistyki UJ. Część wydarzeń z „Gdzie jest obóz” jest w programie towarzyszącym akcji MHK.
Jednym z najważniejszych punktów programu „Gdzie jest obóz” były wydarzenia przypominające Zuzannę Ginczankę, wybitną polską poetkę żydowskiego pochodzenia. W czasie wojny przez wiele miesięcy ukrywała się ona w Krakowie i według ustaleń historyków została najprawdopodobniej rozstrzelana na terenie płaszowskiego obozu w1944 r.
Obóz koncentracyjny Płaszów powstawał stopniowo od grudnia 1942 r., kiedy na terenie dwóch cmentarzy żydowskich, znajdujących się na przedmieściach ówczesnego Krakowa, Niemcy założyli obóz pracy przymusowej dla Żydów. W lutym 1943 r. został on przemianowany na obóz pracy także dla osób innych narodowości. Obiekt stale powiększano, z 5 ha rozrósł się do 80.Samodzielnym obozem koncentracyjnym (wcześniej należał do obozu koncentracyjnego w Majdanku) stał się od kwietnia 1944 r.
Jego więźniami byli Polacy, Żydzi, Węgrzy, Cyganie, Włosi, Rumuni i sporadycznie osoby innych narodowości - łącznie więziono tam około 150 tys. osób. Zbliżanie się do Krakowa armii sowieckiej w styczniu 1945 r. zmusiło hitlerowców do likwidacji obozu. Część więźniów wywieziono do innych obozów koncentracyjnych, a resztę zamordowano. (PAP)
bko/ pz/
