Andrzej Kiszka ps. Dąb z żoną Mirosławą i płk Tomasz Piotrowski. Fot. PAP/M. Bielecki
Jeden z najdłużej walczących Żołnierzy Wyklętych - Andrzej Kiszka, ps. "Dąb" - otrzymał w czwartek w Siennie Dolnym (Zachodniopomorskie) awans na stopień majora. Bezpieka szukała Kiszki przez kilkanaście lat. "Dąb" wpadł w jej ręce dopiero w pod koniec 1961 r.
Kiszka odebrał awans w niewielkiej wsi pod Nowogardem, w której mieszka. 95-letni Kiszka nie zabrał głosu, ale był wyraźnie wzruszony, kiedy wręczano mu nominację. W uroczystości uczestniczyła m.in. kompania honorowa 12 Brygady Zmechanizowanej i licznie przybyli goście.
"Jako żołnierz wiem, ile radości i satysfakcji sprawia awans, ale jestem tutaj także jako obywatel" - powiedział zastępca dowódcy 12. Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej płk. Tomasz Piotrowski.
„Po tych wszystkich latach udręki, po 30 latach wyzwań, ukrywania się i sądzenia nie utracił pan ducha" - zwrócił się do majora Kiszki Piotrowski. „50 lat bez mała trzeba było czekać, aby ojczyzna powiedziała: ten człowiek zrobił bardzo dobrą rzecz, był obywatelem, który niezłomnie wierzył w to, co zostało mu zaszczepione, jako młodemu człowiekowi (…). Tyle lat trzeba było, żebyśmy przyznali, że to była słuszna walka" - dodał Piotrowski.
Urodzony w 1921 r. Andrzej Kiszka walczył w podziemiu od 1941 r. Był członkiem Armii Krajowej. Od 1945 r. działał w oddziale partyzanckim Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Na mocy amnestii z 1947 r. ujawnił się, ale musiał wrócić do konspiracji. Przez następne 15 lat skutecznie wymykał się bezpiece.
Przez osiem lat Kiszka ukrywał się w samodzielnie wykonanym bunkrze ziemnym w okolicach wsi Ciosmy. Został aresztowany dopiero pod koniec grudniu 1961 r. po tym, jak krewny Kiszki zwerbowany wcześniej przez SB doniósł o kryjówce.
Kiszce postawiono 13 zarzutów. W jednym z nich przekonywano, że od 1947 do 1961 r. w kilku powiatach województwa rzeszowskiego „wraz z innymi osobami brał udział w związku mającym na celu gromadzenie broni oraz dokonywanie napadów rabunkowych i zabójstw". Kiszce zarzucono także zabójstwo lokalnego dygnitarza PZPR. W więzieniach „Dąb" spędził 9 lat.
W sierpniu 1971 r. Kiszka wyszedł na wolność i zamieszkał na Pomorzu Zachodnim.
W publikacji "Ostatni komendanci, ostatni żołnierze. 1951-1963" Sławomir Poleszak napisał, że Sąd Wojewódzki w Lublinie w 1998 r. częściowo unieważnił wyrok wobec Kiszki z 1962 r. - unieważniono wtedy 9 z 13 opisanych zarzutów; wniosek wobec czynów opisanych w dwóch punktach oddalono. Ten sam sąd po zażaleniu prokuratora uchylił w kwietniu 1998 r. poprzednie postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W grudniu 1988 r. sąd wojewódzki uznał, że jedynie czyn opisany w jednym z punktów wyroku związany był z działalnością na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego i w tej części wyrok unieważnił. Wniosek o stwierdzenie nieważności całego wyroku z 1962 r. pozostał jednak nieuwzględniony. Postanowienie zostało podtrzymane prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z kwietnia 1999 r.
W sierpniu 2007 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył Kiszkę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. (PAP)
res/ gma/
