Główka i osadnik fajki wojskowej Johanna Walli, żołnierza 11. pułku grenadierów we Wrocławiu. Źródło: MDiF
O kolekcję kilku fajek wojskowych wzbogaci się Muzeum Dzwonów i Fajek w Przemyślu (Podkarpackie). Są to tzw. fajki rezerwistów; powstały w różnych armiach od połowy XIX do końca I wojny światowej.
W przemyskiej placówce zgromadzono blisko 800 fajek i ok. 100 dzwonów; jest oddziałem miejscowego Muzeum Narodowego. Mieści się w późnobarokowej Wieży Zegarowej; ośmiokondygnacyjna budowla ma 38 m wysokości.
"Fajki rezerwistów były pamiątkami z wojska żołnierzy kończących służbę. Przedstawiają sceny oficjalne, np. żołnierza przy armacie, w budce strażniczej. Na niektórych zdarzają się też malowidła mniej oficjalne, choćby wyjście na przepustkę z dziewczyną" –– powiedziała PAP kierownik muzeum dr Urszula Olbromska.
Na każdej fajce umieszczano nazwiska kompanów oraz nazwę miasta, gdzie stacjonował pułk odchodzącego do rezerwy. Tematykę malowideł wybierał żołnierz. Zamawiania fajek przez rezerwistów ustało po zakończeniu I wojny światowej. "Skończyło się wraz z zanikaniem zwyczaju palenia fajki" – dodała kierownik muzeum.
Fajki rezerwistów zostaną zakupione u prywatnego kolekcjonera. Dołączą do kilkunastu fajek wojskowych, które muzeum już posiada. Mają stworzyć stałą ekspozycją przemyskiej placówki.
Muzeum Dzwonów i Fajek w Przemyślu powstało w 2001 r. Ekspozycje fajek zajmują kondygnację dolną i dwie górne, natomiast ludwisarstwo prezentuje się w szybie obejmującym przestrzeń czterech następujących po sobie poziomów, począwszy od drugiego piętra.
W przemyskiej Wieży Zegarowej można zobaczyć fajki pochodzące z całej Europy. Wśród nich są również fajki odnalezione podczas prac archeologicznych w fortach słynnej w czasie I wojny światowej twierdzy Przemyśl, a także eksponaty pochodzące z warsztatów przemyskich fajkarzy.
Z kolei na wystawie sztuki ludwisarskiej, obok dzwonków pamiątkowych, można obejrzeć ok. 100 dzwonów z różnych okresów historycznych.
Oprócz dzwonów kościelnych prezentowane są także sygnalizacyjne, zegarowe i okrętowe. Jest m.in. zespół dzwonów gdańskich, z których najstarszy pochodzi z 1625 r. Większość kolekcji stanowią jednak dzwony wytworzone w przemyskich ludwisarniach rodziny Felczyńskich.
Od XIX wieku w Przemyśl był ośrodkiem, gdzie aktywnie działali ludwisarze oraz fajkarze. Obecnie dzwony nadal wytwarza tam dwie pracownie ludwisarskie, a fajki kilka małych firm.(PAP)
kyc/ agz/
