Chłopiatyn, drewniana cerkiew wzniesiona w latach 1863-1864. Fot. PAP/W. Maluga
Wirtualne makiety oraz szlak miasteczek z dawną zabudową drewnianą, publikacje o znaczeniu drewna w architekturze polskiej, objazdowa wystawa – to niektóre efekty polsko-norweskiego projektu "Drewniany skarb. Chroniąc dziedzictwo kreujemy przyszłość".
Celem projektu realizowanego przez Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN w Lublinie we współpracy z Norweskim Instytutem Badań nad Dziedzictwem Kulturowym oraz Muzeum w Larviku - jest zachowanie pamięci o architekturze drewnianej i zadbanie o istniejące zabytki tej architektury.
„Chcemy przyczynić się do tego, by przede wszystkim lokalna społeczność w tych małych miejscowościach zrozumiała, że ten stary drewniany dom jest ich drewnianym skarbem. Dla nas bardzo ważna jest współpraca z norweskimi partnerami, którzy powiedzieli nam, w jaki sposób stosunkowo tanio i łatwo chronić architekturę drewnianą” - powiedziała Joanna Zętar z Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN.
Efektem kończącego się w grudniu projektu będą wirtualne makiety drewnianej dawnej zabudowy pięciu reprezentatywnych dla Lubelszczyzny przedwojennych miasteczek - Krasnobrodu, Szczebrzeszyna, Dubienki, Wojsławic i Tyszowiec oraz jednego miasteczka norweskiego – Larviku, gdzie założono muzeum w celu ochrony i odnowy historycznych budynków w tym mieście.
„Chcemy przyczynić się do tego, by przede wszystkim lokalna społeczność w tych małych miejscowościach zrozumiała, że ten stary drewniany dom jest ich drewnianym skarbem. Dla nas bardzo ważna jest współpraca z norweskimi partnerami, którzy powiedzieli nam, w jaki sposób stosunkowo tanio i łatwo chronić architekturę drewnianą” - powiedziała Joanna Zętar z Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN.
Wirtualne rekonstrukcje miasteczek, wraz z układami ulic w historycznym kształcie, będą udostępnione w serwisie internetowym. Makieta norweskiego Larviku będzie obrazowała drewnianą architekturę tego miasta w trzech okresach historycznych.
Zachowane w Lubelskiem zabytki architektury drewnianej zostały zinwentaryzowane i opisane, z uwzględnieniem ich konstrukcji, ale też przeznaczenia i przynależności kulturowej. Ich znaczenie i historię opisano w specjalnej publikacji pt. „Drewniany skarb”.
Znajdują się tam artykuły poświęcone m.in. znaczeniu i stosowaniu drewna w polskiej architekturze, konstrukcji budynków drewnianych, sposobom ich zdobienia, a także opisy drewnianej architektury sakralnej, opisy turystycznych szlaków architektury drewnianej w Lublinie i regionie lubelskim.
W publikacji zaprezentowane zostały też miasteczka Lubelszczyzny, w których przed II wojną światową występowały unikalne, charakterystyczne dla tego regionu, drewniane domy podcieniowe. Domy te były wyposażone w rodzaj krużganku, wspartego na 3-5 słupach, niekiedy tworzącego formę ganku. Domy podcieniowe w małych miasteczkach Lubelszczyzny tworzyły pierzeje wokół rynków lub budowane były wzdłuż ulic miasta. Ważniejsze ówczesne budynki jak ratusz, hala targowa, czy dom ludowy (domy kultury) były budowane z cegły, natomiast obszar wokół rynków tych miast otaczało budownictwo drewniane.
Utworzony też będzie multimedialny serwis internetowy poświęcony architekturze drewnianej. Znajdą się tam m.in. katalog zabytków architektury drewnianej z obszaru Lubelszczyzny, wskazówki dotyczące ochrony i konserwacji drewna, a także nagrania wideo z wypowiedziami ekspertów i relacjami z przeprowadzonych warsztatów.
W ramach projektu „Drewniany skarb” powstała też mobilna objazdowa wystawa na temat architektury drewnianej Polski i Norwegii. Była ona sukcesywnie pokazywana w miasteczkach objętych projektem, gdzie również przeprowadzono warsztaty m.in. dla szkół, samorządów, lokalnych społeczności dotyczące tego, jak chronić zabytki drewniane.
Wystawa była też prezentowana w Norweskim Instytucie Badań nad Dziedzictwem Kulturowym w Oslo oraz w Larvik Museum. Do 10 stycznia można ją oglądać na dziedzińcu Zamku Lubelskiego w Lublinie. (PAP)
ren/
