Widok na dachy Bazyliki Mariackiej i kamienice na starówce w Gdańsku z wieży Bazyliki Mariackiej. Fot. PAP/A. Warżawa
Kopia największego skarbu gdańskiej Bazyliki Mariackiej – obrazu „Sąd ostateczny” Memlinga oraz jeden z najcenniejszych zabytków świątyni – XV-wieczna Pieta zmieniły miejsce ekspozycji w świątyni. To początek zmian, jakie chce wprowadzić nowy proboszcz.
Zarówno Pieta, jak i kopia „Sądu ostatecznego” (oryginał znajduje się w Muzeum Narodowym w Gdańsku) przez kilkadziesiąt lat były eksponowane w kaplicy św. Rajnolda Bazyliki Mariackiej. W ostatnim czasie oba zabytki zostały przeniesione. Kopia dzieła Memlinga zawisła na filarze transeptu, w pobliżu zegara astronomicznego, natomiast Pieta znalazła się w kaplicy św. Jerzego.
Jak powiedział PAP ks. Ireneusz Bradtke pełniący funkcję proboszcza bazyliki od listopada ub. roku (dotychczasowy proboszcz ks. Zbigniew Zieliński został biskupem pomocniczym Archidiecezji Gdańskiej) kopia „Sądu ostatecznego” została przeniesiona w miejsce, które źródła wskazują jako historyczną lokalizację oryginału.
Proboszcz wyjaśnił też, że kaplica św. Rajnolda to ciasne pomieszczenie, w którym trudno było zwiedzającym oglądać obraz z właściwej odległości. „Po konsultacji z wieloma osobami i instytucjami, w tym przedstawicielami wojewódzkiego konserwatora zabytków, podjąłem decyzję o przeniesieniu obrazu” – powiedział PAP ks. Bradtke. Jak dodał nowa lokalizacja zapewnia też lepsze światło, a co za tym idzie pozwala zwiedzającym dokładniej obejrzeć obraz.
Jak przypomniał w rozmowie z PAP zatrudniony w bazylice konserwator zabytków Tomasz Korzeniowski, przed kilkoma laty do bazyliki trafił namalowany w połowie XVII wieku obraz prezentujący fragment wnętrza świątyni. Na pierwszym planie tej pracy wyeksponowany został "Sąd Ostateczny" wiszący na jednym z filarów transeptu. „Obraz ten po raz pierwszy, w sposób bezdyskusyjny wskazał na pierwotną lokalizację dzieła Memlinga we wnętrzu kościoła. Wcześnie było to kwestią dyskusyjną” – powiedział PAP Korzeniowski.
Z kolei wykonaną około 1410 roku z miękkiego kamienia wapiennego Pietę autorstwa jednego z gdańskich mistrzów przeniesiono do kaplicy św. Jerzego nawiązując do lokalizacji podobnego zabytku w Bazylice św. Piotra. Jak wyjaśnił PAP ks. Bradtke, w rzymskiej bazylice Pieta znajduje się właśnie w pierwszej po prawej (od wejścia do świątyni) kaplicy.
W baptysterium bazyliki, w miejscu gdzie jeszcze do niedawna eksponowana była chrzcielnica z gdańskiego kościoła św. Jana (zabytek ten przed niemal dwoma laty wrócił do świątyni, z której pochodził), pojawiła się także gipsowa kopia chrzcielnicy wykonanej w XVI wieku z brązu specjalnie dla Bazyliki Mariackiej. Oryginał przepadł w 1945 roku. „Zmierzamy do tego, by gipsowy model zastąpić nowym odlewem” – powiedział PAP ks. Bradtke.
Proboszcz dodał też, że w kaplicy św. Rajnolda planowany jest remont, w tym wymiana posadzki: dzisiejszą betonową ma zastąpić marmur.
Gospodarze świątyni czynią też starania o pozyskanie z unijnych funduszy środków na większe prace remontowe. W grudniu złożono wniosek (do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020) na wycenione na ok. 20 mln zł prace. Obejmują one m.in. remont dachów, elewacji i okien, dokończenie renowacji zegara astronomicznego (wysoki na 14 m zegar Hansa Duringera pokazuje m.in. rok, godzinę i minuty, znaki Zodiaku, kalendarz świąt kościelnych i fazy księżyca) oraz instalację systemu monitoringu i zabezpieczenia przeciwwłamaniowego.
Gospodarze kościoła chcą też starać się (ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020) o środki na renowację posadzki bazyliki (stanowią ją płyty nagrobne), wymianę instalacji elektrycznej, modernizację oświetlenia i system audio, który pozwoli na dyskretne oprowadzanie turystów po świątyni. W planach są też zabiegi o fundusze na remont Domu Ferberów, w którym mieści się plebania oraz całe zaplecze bazyliki.
Kamień węgielny pod budowę Bazyliki Mariackiej położono w 1343 r. Wznoszono ją etapami przez 159 lat - do 1502 roku. W murach świątyni znajduje się 37 olbrzymich okien. Do jej wnętrza prowadzi siedem bram. Wieża dzwonna liczy sobie 82 m wysokości (do kalenicy). W 1945 roku bazylika – będąca największym ceglanym kościołem gotyckim na świecie, została poważnie zniszczenia: zaginęło wówczas lub uległo zniszczeniu wiele cennych zabytków świątyni. (PAP)
aks/ par/
