Naczelny dyrektor Archiwów Państwowych Władysław Stępniak. Fot. PAP/R. Guz
Od 3 do 300 tys. zł wyniosą dotacje jakimi Archiwa Państwowe wesprą organizacje społeczne gromadzące archiwalia. W styczniu 2016 r. zostanie ogłoszony konkurs na dofinansowanie ich działalności w zakresie m.in. ochrony i udostępniania posiadanych zbiorów.
Konkurs adresowany jest do organizacji pozarządowych gromadzących materiały archiwalne: dokumenty, fotografie, nagrania, relacje świadków historii oraz prowadzących działalność na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Na jego przeprowadzenie Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych otrzymała ze środków budżetowych dotację celową w kwocie 900 tys. zł.
"Nasza uwaga przez lata koncentrowała się na wytworach dokumentacyjnych i współpracy z państwowymi jednostkami organizacyjnymi czy władzami samorządowymi. Nie mieliśmy władczych uprawnień wobec dziesiątków tysięcy uczestników życia publicznego takich jak organizacje czy stowarzyszenia. A wytwarzane przez nie dokumenty także stanowią część narodowego zasobu archiwalnego i przyszłą bazę badań historycznych. Obecnie dzięki nowelizacji ustawy archiwalnej będziemy mogli ogłosić konkurs na wspieranie ich działań archiwalnych" - mówił w środę naczelny dyrektor Archiwów Państwowych Władysław Stępniak.
Komisja powołana przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych oceni m.in. wartość historyczną zgromadzonego zasobu i możliwości realizacji zadania przez wnioskodawcę. Podmiot, który uzyska dotację będzie zobowiązany do przekazania materiałów do państwowego zasobu archiwalnego w przypadku zakończenia swej działalności.
Jak zaznaczył, długo nie doceniano działalności archiwów społecznych, a konkurs umożliwi nawiązanie z nimi współpracy. Minimalna wysokość jednej dotacji wyniesie 3 tys., a maksymalna 300 tys. zł. Wymagany wkład własny to 10 proc. wnioskowanej kwoty.
Dotacja zostanie udzielona na sprzęt i materiały oraz prace związane z ewidencjonowaniem, przechowywaniem, opracowaniem, udostępnianiem i zabezpieczaniem materiałów archiwalnych posiadanych przez organizację. Obejmie też wynagrodzenia za wykonaną pracę oraz sprzęt komputerowy, skanery, oprogramowanie, serwery i materiały np. pudła, teczki czy regały.
Komisja powołana przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych oceni m.in. wartość historyczną zgromadzonego zasobu i możliwości realizacji zadania przez wnioskodawcę. Podmiot, który uzyska dotację będzie zobowiązany do przekazania materiałów do państwowego zasobu archiwalnego w przypadku zakończenia swej działalności.
Jak podkreśliła obecna na spotkaniu podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury Magdalena Gawin ta inicjatywa "to rzeczywiście przełom".
"Jestem zawodowym historykiem i wszystkie moje książki powstały na podstawie badań archiwalnych i wiem jak ważną rolę pełni sektor archiwistyki. Państwo przechowujecie pamięć wspólnoty politycznej" - zaznaczyła.
"Dlatego bardzo doceniam państwa rolę. Dochodzą do mnie różne problemy związane z funkcjonowaniem instytucji, głównie są to bardzo niskie płace. I będę się starała przede wszystkim wywalczyć dla państwa dobre warunki pracy i to, żeby archiwa polskie były synonimem nowoczesności" - mówiła Gawin.
Alicja Gluza z Ośrodka Karta powiedziała PAP, że dla Karty, która od dawna działa jako "rzecznik archiwów społecznych" konkurs to zwieńczenie długiego procesu współpracy z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych na rzecz ustabilizowania sytuacji archiwów społecznych.
"Zwiększy on szansę, że te archiwa znajdą sposób finansowania działalności, a więc perspektywę trwałości działań. My identyfikujemy blisko pół tysiąca archiwów społecznych, czyli organizacji pozarządowych gromadzących elementy zasobu kulturowego jak dokumenty, zdjęcia, różnego typu przedmioty. Są one prowadzone przez organizacje pozarządowe, fundacje, stowarzyszenia. Ten konkurs to dla nich naprawdę krok milowy" - mówiła.
Szczegółowe informacje o konkursie zostaną opublikowane na www.archiwa.gov.pl na początku stycznia 2016 r. Oferty będzie można nadsyłać do 29 lutego 2016 r.
Podczas spotkania zaprezentowano też opracowaną tzw. normę opisu materiałów archiwalnych. Opis tych materiałów, czyli dokumentacji gromadzonej przez archiwa i inne instytucje pamięci, obejmuje informacje dotyczące twórcy danego zbioru dokumentacji. Przedstawia zawartość dokumentacji, jej datację, rozmiar, nośnik na którym występuje oraz sygnaturę i warunki korzystania.
Nowa norma opisu materiałów archiwalnych (NOMA) wprowadza jednolite, zgodne
z międzynarodowymi, zasady ewidencjonowania i opisywania dokumentacji historycznej
w systemach informatycznych. Dzięki wprowadzeniu NOMY polskie bazy danych o zbiorach staną się kompatybilne z bazami w innych krajach co umożliwi wymianę informacji o zbiorach i dokumentów dostępnych w formie cyfrowej.
Naczelny dyrektor Archiwów podkreśla, że ta norma otwiera użytkownikom pełny i wygodny dostęp do informacji o zbiorach archiwów oraz skraca czas dotarcia do poszukiwanego dokumentu. (PAP)
akn/ par/
