Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie wydało mapę regionu, na której - obok polskich - umieszczono kaszubskie nazwy miejscowości, gór, jezior, rzek. Mapę będą mogły bezpłatnie otrzymać szkoły w Pomorskiem, w których nauczany jest język kaszubski.
„Jednym z powodów wydania tej mapy była chęć upowszechnienia tradycyjnych, używanych od dawna, kaszubskich nazw. Właśnie dlatego chcemy, by mapy trafiły bezpłatnie do szkół” – powiedział PAP Łukasz Grzędzicki prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.
Nad poprawnością nazw, które pojawiły się na mapie, czuwała Rada Języka Kaszubskiego, w skład której wchodzą m.in. językoznawcy specjalizujący się w tej dziedzinie wiedzy.
Od 2008 roku tradycyjne kaszubskie nazwy spotkać można – obok polskich - na tablicach przy wjazdach do wielu pomorskich miejscowości. Jak wyjaśnił Grzędzicki uchwały w tych sprawach podejmowane są, po przeprowadzeniu konsultacji społecznych, przez władze gminne. Gdy samorząd podejmie stosowną uchwałę, kierowana jest ona do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
„Specjaliści wyznaczeni przez resort badają, czy dana nazwa jest poprawna, rzeczywiście używana od dawna itp. Po akceptacji ekspertów, minister wpisuje daną nazwę do rejestru gmin z dodatkowymi nazwami. Wówczas kaszubską nazwę można, na koszt resortu, umieścić obok polskiej na tablicach wjazdowych” – wyjaśnił Grzędzicki, dodając, że także sama mapa została wydana dzięki dotacji pozyskanej z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Jak mówił, z roku na rok rośnie liczba gmin, które decydują się na wprowadzenie dodatkowych kaszubskich nazw i dziś takie tablice znajdują się przy wjazdach do około tysiąca miejscowości położonych na terenie 23 pomorskich gminach. „Kolejne dwie gminy są w trakcie załatwiania formalności” – wyjaśnił Grzędzicki.
Kaszubi, obok Mazurów i Ślązaków, są jedną z trzech żyjących obecnie w Polsce grup etnicznych o charakterze autochtonicznym.
W X-XI wieku sąsiadowali na zachodzie ze Słowianami Połabskimi, na południu z Polanami, a na wschodzie z Prusami. Przez wieki Kaszubi podlegali różnym wpływom, zwłaszcza niemieckim. Dziś zamieszkują obszar, znajdujący się na terenie województwa pomorskiego, głównie w granicach powiatów bytowskiego, chojnickiego, kartuskiego, kościerskiego, puckiego i wejherowskiego. Poza tym są najliczniejszą grupą etniczną w powiatach: człuchowskim, gdańskim, lęborskim, słupskim oraz w Gdańsku, Sopocie i Gdyni.
Nie jest jasne pochodzenie nazwy Kaszubi. Niektórzy językoznawcy wywodzą to słowo od nazw terenowych (np. mokradeł); inni twierdzą, że jest to nazwa etniczna, od której powstała nazwa terytorium. Po raz pierwszy pojawiła się ona w 1238 r. w dokumencie papieża Grzegorza IX, w którym tytułował on księcia zachodniopomorskiego Barnima I - dux Slavorum et Cassubiae.
Morze Bałtyckie to po kaszubsku Morze Bołt, Władysławowo – Wiolgo Wies, Gdynia – Gdinio, Zatoka Pucka – Pucko Howinga lub Mołe Morze, a Przylądek Rozewie – Rozewsczi Retk (nazwy kaszubskie zostały tu zapisane bez znaków diakrytycznych).
W Narodowym Spisie Powszechnym w 2011 r. do narodowości kaszubskiej przyznało się 233 tys. osób. Z tej liczby ponad 90 proc. deklarowało równocześnie, że czuje się Polakami. Językiem kaszubskim posługuje się ok. 108 tysięcy osób.
Język kaszubski - obok języka czeskiego, słowackiego, serbołużyckiego i polskiego - zaliczany jest do języków zachodniosłowiańskich. Przez lata naukowcy spierali się o mowę kaszubską. Część z nich była zdania, że jest to dialekt (gwara) języka polskiego; inni uważali, że kaszubszczyzna jest odrębnym językiem. To drugie ostatecznie przeważyło.
W 2005 r. Kaszubom udało się otrzymać status społeczności posługującej się językiem regionalnym, co spowodowało, że uzyskali w Polsce takie same prawa, jak mniejszości narodowe i etniczne.
W kończącym się właśnie roku szkolnym języka kaszubskiego uczyło się w Pomorskiem ok. 19 tys. uczniów z ponad 400 placówek edukacyjnych. Zajęcia prowadzone były w szkołach na wszystkich etapach nauczania - od podstawówki, po szkoły ponadgimnazjalne. Nauka kaszubskiego odbywa się też w przedszkolach.
Na alfabet kaszubski składają się 34 litery, ma więc kilka liter niewystępujących w alfabecie polskim.
Morze Bałtyckie to po kaszubsku Morze Bołt, Władysławowo – Wiolgo Wies, Gdynia – Gdinio, Zatoka Pucka – Pucko Howinga lub Mołe Morze, a Przylądek Rozewie – Rozewsczi Retk (nazwy kaszubskie zostały tu zapisane bez znaków diakrytycznych). (PAP)
aks/ mow/
