Premiera książki „Żydzi Płoccy. Album Pamięci” z ponad 960 fotografiami i biogramami mieszkańców Płocka pochodzenia żydowskiego z okresu od końca XIX wieku do lat. 30 XX wieku będzie wydarzeniem III Płockich Dni Żydowskich, odbywających się od 1 do 4 września.
Płoccy Żydzi stanowili jedną z najstarszych społeczności żydowskich na ziemiach polskich. Na krótko przed wybuchem II wojny światowej przygotowywali się do obchodów jubileuszu 700-lecia osiedlenia się w tym mieście.
Cykl imprez w ramach III Płockich Dni Żydowskich zainauguruje 1 września w tamtejszym Muzeum Żydów Mazowieckich otwarcie wystawy „Spółdzielnia Pracy Dziewiarskiej im. Gerszona Dua w Płocku (1949-1969)”. Na ekspozycji prezentowane będą dokumenty oraz fotografie pracowników spółdzielni, założonej przez płockich Żydów, którzy przeżyli Holocaust, a także projekty modeli wyrobów dziewiarskich i próbki materiałów.
Na 2 września, także w Muzeum Żydów Mazowieckich, zaplanowana jest prezentacja książki „Żydzi Płoccy. Album Pamięci”, zawierającej m.in. niepublikowane dotąd zdjęcia, dotyczące historii płockiej społeczności żydowskiej. Wydawnictwo jest wspólnym projektem Muzeum Mazowieckiego w Płocku oraz tamtejszego oddziału Archiwum Państwowego. Najstarsza zamieszczona w albumie fotografia pochodzi z 1872 r. i przedstawia Maksymiliana Lewinsohna, urodzonego w 1853 r. w Płocku, ucznia ówczesnego Gimnazjum Płockiego, późniejszego handlowca. Ostatnie w kolekcji prezentowanych zdjęć pochodzą z 1939 r.
Przed II wojną światową ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła w Płocku ok. 9 tys. osób, czyli blisko trzecią część mieszkańców. Holokaust przeżyła nieliczna grupa, która w większości opuściła miasto, emigrując pod koniec lat 50., a następnie w latach 60. XX wieku, głównie do Izraela i USA.
Jak powiedziała PAP autorka książki Gabriela Nowak z płockiego Muzeum Mazowieckiego, publikowane w opracowaniu fotografie przedstawiają cały przekrój dawnej społeczności żydowskiej Płocka. Zdjęcia pochodzą w znacznej części z wniosków o wydanie dowodu osobistego składanych w latach 20. i 30. XX wieku, a przechowywanych obecnie w płockim Archiwum Państwowym. Są też fotografie z kolekcji płockiego Muzeum Mazowieckiego i Towarzystwa Naukowego Płockiego.
„W zamieszczonych biogramach opierałam się głównie na danych zawartych właśnie we wnioskach dowodowych. Ponieważ niejednokrotnie były one niepełne, należało je uzupełnić, na przykład o informacje pochodzące z ksiąg meldunkowych czy dane z akt stanu cywilnego gmin wyznania mojżeszowego z Płocka, ale także Bodzanowa, Wyszogrodu i innych miast” – wyjaśniła Nowak.
O historii społeczności żydowskiej w Płocku, jej codziennym życiu w latach 20 i 30. XX wieku, opowiadał będzie również plenerowy spektakl teatralny „Żydzi płoccy”, który zostanie wystawiony 3 września. Sztuka oparta została na wspomnieniach „Walka o życie” autorstwa Adama Neumana, urodzonego w Płocku w 1925 r., a mieszkającego od lat 60. XX wieku w USA. W spektaklu wystąpią aktorzy płockiego Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego oraz tamtejszego Stowarzyszenia Teatr Per Se. Autorem przedstawienia, scenariusz i reżyseria, jest aktor płockiej sceny Mariusz Pogonowski.
Cykl imprez w ramach III Płockich Dni Żydowskich zakończy 4 września w Muzeum Żydów Mazowieckich koncert „Sefardyjskie Inspiracje” w wykonaniu Macieja Fortuny, trębacza jazzowego. Wśród prezentowanych utworów znajdą się m.in. żydowska muzyka etniczna oraz autorskie kompozycje, dla których inspiracją była sefardyjska tradycja muzyczna południa Europy.
Przed II wojną światową ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła w Płocku ok. 9 tys. osób, czyli blisko trzecią część mieszkańców. Holokaust przeżyła nieliczna grupa, która w większości opuściła miasto, emigrując pod koniec lat 50., a następnie w latach 60. XX wieku, głównie do Izraela i USA.
Z Płockiem związani byli m.in. Nahum Sokołow (1859-1936) - pisarz, sekretarz generalny Światowego Kongresu Syjonistycznego, Natan Korzeń (1895-1941) - malarz, Izaak Grunbaum (1879-1970) - polityk, poseł na Sejm II Rzeczpospolitej, po emigracji w 1932 r. sygnatariusz deklaracji z 1948 r. o utworzeniu państwa Izrael, a także Edward Flatau (1868-1932) - lekarz zaliczany do pionierów polskiej i światowej neurologii oraz Stefan Themerson (1910-1988) - prozaik, poeta, twórca koncepcji poezji semantycznej i autor awangardowych filmów. (PAP)
mb/ pz/
