II wojna światowa i czas tuż powojenny jest tematem VII edycji przeglądu filmowego „Kogo kręci kino historyczne?” organizowanego przez Muzeum Historii Polski i Europejską Sieć Pamięć i Solidarność (ESPS).
W przeglądzie oprócz projekcji dojdzie do spotkań z twórcami filmów i krytykami. Impreza odbędzie się w Warszawie w kinie Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej w dniach 5-9 czerwca br.
Celem przeglądu jest konfrontacja różnych wizji tego okresu w historii Europy, ukazanie tego samego doświadczenia (terror, strach, przemoc) w interpretacji twórców różnych krajów.
Celem przeglądu jest konfrontacja różnych wizji tego okresu w historii Europy, ukazanie tego samego doświadczenia (terror, strach, przemoc) w interpretacji twórców różnych krajów.
„Nasze wyobrażenia o II wojnie światowej zdominowane zostały z jednej strony przez historię militarną, a z drugiej przez tematykę Holokaustu. Znikają gdzieś z powszechnej świadomości realia życia pod okupacją niemiecką czy sowiecką oraz czas powojennego chaosu i przemocy. Wojna i pierwsze lata po wojnie to czas upokorzenia, prywatnych rozrachunków, wymuszonych rozstań, strachu i tęsknoty – podkreśla dyrektor MHP Robert Kostro, a dyrektor Sekretariatu ESPS Rafał Rogulski dodaje, że paradoksalnie przez wiele lat to właśnie film mówił o tamtych latach więcej niż fachowa literatura”.
Wśród tegorocznych projekcji znalazły się m.in.: „Mecz” (reż. Andrij Maliukow), „Pejzaż” (reż. Martin Šulík), „Niedotrzymana obietnica” (reż. Jiří Chlumský) i „Wszystko, co najważniejsze” (reż. Robert Gliński).
Przegląd obejmuje łącznie 9 filmów z Węgier, Słowacji, Niemiec, Jugosławii, Rosji i Polski. Przed seansami twórcy i krytycy będą wprowadzać w tematykę filmu. Imprezę zakończy panel dyskusyjny.
Program przeglądu "Kogo kręci kino historyczne? Czas trwogi. II wojna światowa i lata 40. XX wieku w filmie".
Środa, 5 czerwca, godz. 18.00
Wprowadzenie: dr Rafał Marszałek (krytyk filmowy, Polska), Ilja Neretin (Rosja)
"Mecz" (100 min.), 2012, Rosja, reż. Andrij Maliukow
Tytuł oryginalny: Match (Матч), obsada: Sergiej Bezrukow, Jelizawieta Bojarska, Dirk Martens.
Film jest poświęcony legendarnemu „meczowi śmierci”, jaki został rozegrany latem 1942 r. pomiędzy niemiecką drużyną Luftwaffe i ekipą Startu Kijów. Główny bohater to bramkarz gospodarzy, Mykoła. Premierę filmu na Ukrainie przesunięto z powodu przyjazdu niemieckiej reprezentacji na EURO.
"Mecz w piekle" (140 min.), 1961, Węgry, reż. Zoltán Fábri
Tytuł oryginalny: Két félidő a pokolban, obsada: Imre Sinkovits, Dezső Garas, József Szendrõ, István Velenczei.
Wiosna 1944 roku. Niemcy z okazji urodzin Hitlera chcą zorganizować mecz piłki nożnej, w którym zmierzyliby się z węgierskimi jeńcami wojennymi. Znany piłkarz, Ónódi, zgadza się zorganizować drużynę, pod warunkiem że jej członkowie dostaną dodatkowe racje żywnościowe, piłkę i zamiast pracy będą trenować.
Czwartek, 6 czerwca, godz. 18.00
Wprowadzenie: dr Patrycjusz Pająk (UW Zakład Slawistyki Zachodniej, Polska)
"Prawo i pięść" (92 min.), 1964, Polska, reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski. Obsada: Gustaw Holoubek, Jerzy Przybylski, Ryszard Pietruski, Zbigniew Dobrzyński.
Polski western, nakręcony na podstawie prozy Józefa Hena. Głównym bohaterem filmu jest były więzień obozu koncentracyjnego, który staje się członkiem grupy, przejmującej poniemiecki kurort na Ziemiach Odzyskanych. Gdy uświadamia sobie, że jego koledzy to w rzeczywistości bezwzględni szabrownicy, podejmuje z nimi walkę.
"Pejzaż" (111 min.), 2000, Słowacja, Czechy, reż. Martin Šulík
Tytuł oryginalny: Krajinka, obsada: Jakub Rada, Lukáš Miškovič, Ivan Martinka, Marián Labuda, Jan Kraus, Dorota Nvotová.
Robert Kostro: "Nasze wyobrażenia o II wojnie światowej zdominowane zostały z jednej strony przez historię militarną, a z drugiej przez tematykę Holokaustu. Znikają gdzieś z powszechnej świadomości realia życia pod okupacją niemiecką czy sowiecką oraz czas powojennego chaosu i przemocy. Wojna i pierwsze lata po wojnie to czas upokorzenia, prywatnych rozrachunków, wymuszonych rozstań, strachu i tęsknoty".
„Pejzaż" to próba zmierzenia się z historią Słowaków w czasie II wojny światowej, rozpisana na dziesięć epizodów, historia zagłady środkowoeuropejskiej, prowincjonalnej Arkadii.
Wojna i totalitaryzmy unicestwiły ją, lecz przetrwała w prywatnej pamięci i legendzie. Słowacki reżyser wskrzesza "nieistniejącą krainę" w typowej dla siebie formule magicznego realizmu. Mozaikowa, magiczna opowieść o życiu zwykłych ludzi w „czasach pogardy”. Przypomina, że oprócz historii, znanej z podręczników, istnieje także historia prywatna, w której jest miejsce na dramat i komedię. „Film o kraju, który nigdy nie istniał, ponieważ nikt go nie pamięta i nikt o nim nie rozmawia” dostał główną nagrodę na festiwalu w Łagowie.
Piątek, 7 czerwca, godz. 18.00
"Kto tam śpiewa" (86 min.), 1980, Jugosławia, reż. Slobodan Sijan
Tytuł oryginalny: Ко то тамо пева, obsada: Pavle Vujisić, Dragan Nikolić, Danilo 'Bata' Stojković, Aleksandar Berček.
Komediodramat. W 1941 roku w rozklekotanym autobusie podążającym do Belgradu spotyka się kilkanaście osób. Każda z nich symbolizuje stereotypowe postawy i mentalność, przypisywaną różnym grupom narodowościowym i etnicznym zamieszkującym Jugosławię – od Chorwata nacjonalisty po cygańskich muzyków.
"Wszystko, co najważniejsze" (98 min.), 1992, Polska, reż. Robert Gliński. Obsada: Ewa Skibińska, Krzysztof Globisz, Adam Siemion, Grażyna Barszczewska.
Ekranizacja wspomnień Oli Watowej, żony poety i Aleksandra Wata. Wojna zabrała im wszystko - ojczyznę i wolność, rozdzieliła i skazała na życie w samotności, upodleniu i nędzy. W 1940 roku Wat zostaje aresztowany przez NKWD. Jego żonę wraz z synkiem wywieziono do Kazachstanu.
Po projekcji spotkanie z reżyserem Robertem Glińskim (Polska).
Sobota, 8 czerwca, godz. 18.00
Wprowadzenie: Miklós Tamási (Węgry)
"Gdzieś w Europie" (90 min.), 1947, Węgry, reż. Géza Radványi
Tytuł oryginalny: Valahol Európában, obsada: Ladislas Horváth, Endre Harkányi, András Tollas, Károly Bicskey.
Wybitne dzieło europejskiego neorealizmu. Banda dzieci - wojennych sierot terroryzuje okolicę. Mieszkańcy organizują obławę na młodocianych bandytów, którzy znajdują schronienie w ruinach dawnego zamku. Reżyser, brat pisarza Sándora Máraiego, kontynuował karierę na emigracji, na Węgry wrócił dopiero pod koniec życia.
Wśród tegorocznych projekcji znalazły się m.in.: „Mecz” (reż. Andrij Maliukow), „Pejzaż” (reż. Martin Šulík), „Niedotrzymana obietnica” (reż. Jiří Chlumský) i „Wszystko, co najważniejsze” (reż. Robert Gliński).
"Niedotrzymana obietnica" (129 min.), 2009, Słowacja, reż. Jiří Chlumský. Tytuł oryginalny: Nedodržaný sl'ub, obsada: Ondrej Vetchy, Ina Marojevic, Vlado Cerny.
Słowacki kandydat do Oscara. Prawdziwa historia żydowskiego chłopca, wokół którego stopniowo zaciska się pętla. Nie chcąc podzielić losu zesłanych do „obozów pracy w Polsce”, Martin przystaje do partyzantów. Przezornie zataja swoje pochodzenie, choć dowódca zapewnia, że antysemityzm jest sprzeczny z komunistycznym światopoglądem.
Niedziela, 9 czerwca, godz. 18.00
Wprowadzenie: Burkhard Olschowsky (Niemcy)
"Pobyt" (102 min.), 1982, NRD, reż. Frank Beyer
Tytuł oryginalny: Der Aufenthalt, obsada: Sylvester Groth, Marcin Troński, Danuta Kowalska, Matthias Günther, scenariusz: Wolfgang Kohlhaase.
Ekranizacja autobiograficznej powieści Hermanna Kanta. Bohater, osiemnastoletni Mark, pod koniec wojny zostaje wcielony do armii i dostaje się do niewoli. Pewna Polka rozpoznaje w nim oficera SS, który zamordował jej córkę. Mark trafia do celi, której lokatorami są fanatyczni naziści i zbrodniarze wojenni.
Panel dyskusyjny "Czas trwogi. II wojna światowa i lata 40. XX wieku w filmie" - godz. 20
Udział wezmą:
Wolfgang Kohlhaase (autor scenariusza filmu „Pobyt", Niemcy)
Robert Gliński (reżyser filmu „Wszystko, co najważniejsze", Polska)
Miklós Tamási (Open Society Archives, Węgry)
Ilja Neretin (współautor scenariusza i producent filmu „Mecz", Rosja)
dr Marcin Zaremba (autor „Wielka trwoga. Polska 1944-1947", Instytut Studiów Politycznych PAN, Polska)
prowadzenie: Robert Kostro (Dyrektor Muzeum Historii Polski w Warszawie)
***
Warszawa, 5-9 czerwca 2013, kino Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej, sala Stolica, ul. Narbutta 50a
