Claude Debussy. Fot. PAP/CAF/Archiwum
Claude Debussy - jeden z najsłynniejszych francuskich kompozytorów, twórca i czołowy reprezentant impresjonizmu w muzyce - urodził się 150 lat temu. Jego kompozycje budowane z pojedynczych brzmień wywarły ogromny wpływ na rozwój muzyki w XX w.
150. rocznica urodzin kompozytora będzie świętowana w Polsce na festiwalu "Chopin i jego Europa", którego hasło przewodnie w tym roku brzmi: "od Bacha do Debussy'ego i Kilara". 28 sierpnia publiczność usłyszy cykl "Images" ("Obrazy") z zeszytu I w wykonaniu rosyjskiego pianisty Daniła Trifonowa. Na koncercie, który zwieńczy 31 sierpnia tegoroczną edycję festiwalu, orkiestra Sinfonia Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka wykona poemat symfoniczny "La mer" ("Morze") Debussy'ego.
Muzyka prekursora impresjonizmu w muzyce bywa nazywana dźwiękowym malarstwem. Pierwszym utworem impresjonistycznym napisanym przez Debussy'ego w 1894 r. jest balet "Popołudnie fauna".
Francuscy krytycy chcąc określić nowatorską muzykę zapożyczyli wówczas termin z malarstwa. "O przeniesieniu na muzykę Debussy'ego pojęcia z malarstwa zadecydowało jej oryginalne, nieznane wcześniej brzmienie, chciałoby się rzec, pastelowe i czyste jak kolory na obrazach impresjonistów" - pisała Danuta Gwizdalanka w publikacji "Przemiany kultury muzycznej XX w.". Jak podkreśliła, w wykorzystywaniu pojedynczych brzmień dopatrzono się podobieństwa do techniki malarskiej impresjonistów, którzy nie łączyli w tradycyjny sposób pigmentów na palecie, lecz kładli na płótno punkty czystego koloru.
Debussy'ego od dziecka fascynowała sztuka wizualna. W latach 70. i 80. podziwiał obrazy impresjonistów, nie lubił jednak, gdy jego muzyce nadawano miano impresjonizmu.
Debussy uważał, że w muzyce, zbudowanej z pojedynczych brzmień, słuchacz powinien usłyszeć wrażenia, które w kompozytorze wzbudziło życie otaczającego świata, "najdelikatniejsze dźwięki i szepty przyrody". Unikał jednak dosłownej ilustracyjności, dźwięki natury miały być raczej sugerowane niż naśladowane.
Balet "Popołudnie fauna" zaprezentowano po raz pierwszy w Paryżu w 1912 r., jego premiera wywołała skandal. Francuską publiczność oburzała nie tylko nowatorska muzyka, lecz również choreografia przygotowana przez debiutującego w roli choreografa Wacława Niżyńskiego, który wystąpił na scenie z tancerkami Baletów Rosyjskich Siergieja Diagilewa w bardzo kusych strojach.
Debussy uważał, że w muzyce, zbudowanej z pojedynczych brzmień, słuchacz powinien usłyszeć wrażenia, które w kompozytorze wzbudziło życie otaczającego świata, "najdelikatniejsze dźwięki i szepty przyrody". Unikał jednak dosłownej ilustracyjności, dźwięki natury miały być raczej sugerowane niż naśladowane. Kompozytor w pełni wyraził swoją ideę w utworze orkiestrowym "Morze", który zaczął komponować w 1903 r.
Claude Debussy (właściwie Achille-Claude Debussy) urodził się 22 sierpnia 1862 r. w Saint-Germain-en-Laye na przedmieściach Paryża. Muzyczną predylekcję Debussy'ego odkryła jego ciotka, która dołożyła starań, aby chłopiec pobierał lekcje fortepianu. W wieku 11 lat przyszły kompozytor rozpoczął naukę w Konserwatorium Paryskim w klasie fortepianu.
Debussy zawdzięczał wstąpienie na muzyczne salony rosyjskiej mecenas sztuki Nadjeżdzie von Meck, która zapoznała go z muzyką Aleksandra Borodina i Modesta Musorgskiego. Dzięki niej kompozytor odbył szereg podróży.
Naukę kompozycji rozpoczął u Ernesta Guirauda w wieku 18 lat. W 1884 r. zdobył Grand Prix de Rome za kantatę "L'enfant prodigue". W 1893 r. rozpoczął pisanie opery "Peleas i Melizanda". Premiera tego scenicznego dzieła, stworzonego na podstawie symbolistycznego dramatu Maurice'a Maeterlincka, przyniosła Debussy'emu sławę. Przełomowym dziełem w jego twórczości było jednak kontrowersyjne "Popołudnie fauna".
Debussy używał i rozwijał inne techniki. Używał niewykorzystywanej od dawna skali kościelnej i nowatorskiej skali całotonowej. W jego dorobku przeważają pieśni oraz utwory na fortepian. Kompozytor napisał też dwie symfonie, pięć oper i trzy balety.
Zmarł 25 marca 1918 r. w Paryżu. (PAP)
mce/ abe/
