Rok 2013 w kulturze - kalendarium

Styczeń:

1.01. - Jan Klata został dyrektorem krakowskiego Starego Teatru.

2.01. - zmarła Teresa Torańska, pisarka, autorka programów telewizyjnych i filmów dokumentalnych.

7.01. - "Róża" Wojciecha Smarzowskiego i "Miłość" Michaela Hanekego uhonorowane Złotymi Taśmami dla najlepszych zdaniem krytyków filmów wprowadzonych do polskich kin w 2012 r.

15.01. - Marcin Dorociński, Iwan Wyrypajew, Szczepan Twardoch, Julita Wójcik, TWOgether Duo, Tres.b - laureatami Paszportów "Polityki". Nagrodę specjalną dla Kreatora Kultury otrzymali Elżbieta Penderecka i Krzysztof Penderecki.

19.01. - w Muzeum Narodowym w Warszawie zaprezentowano "Galerię Sztuki XX i XXI wieku" w nowej aranżacji z pracami polskich artystów od Stanisława Ignacego Witkiewicza i Xawerego Dunikowskiego po Wilhelma Sasnala i Katarzynę Kozyrę.

21.01. - otwarto multimedialną wystawę Muzeum Historii Polski "1863. Gra o niepodległość".

22.01. - zmarła aktorka Lucyna Winnicka, znana z kreacji w "Matce Joannie od Aniołów" oraz w "Pociągu".

22.01. - wystawa "Cykle powstańcze Artura Grottgera" w Muzeum Narodowym w Krakowie.

24.01. - wystawa sztuki nowoczesnej m.in. Pawła Althamera, Wilhelma Sasnala, Aliny Szapocznikow i Piotra Uklańskiego w Pałacu Prezydenckim.

25.01. - 100. rocznica urodzin kompozytora i dyrygenta Witolda Lutosławskiego. Koncertem z udziałem znanej skrzypaczki Anne Sophie Mutter w Filharmonii Narodowej w Warszawie zainaugurowano obchody Roku Lutosławskiego.

29.01. - premierą "Irydiona", wręczeniem odznaczeń państwowych pracownikom teatru i nadaniem placówce imienia Arnolda Szyfmana zainaugurowano obchody 100-lecia istnienia Teatru Polskiego w Warszawie.

Luty:

11.02. - Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Antoniego Wita otrzymała nagrodę Grammy za płytę z utworami Krzysztofa Pendereckiego. Orkiestra zwyciężyła w kategorii „najlepsze kompendium klasyczne”.

11.02. - cyfrowe kopie rękopiśmiennych i drukowanych źródeł dzieł Fryderyka Chopina udostępniono na platformie internetowej "mUltimate Chopin".

12.02. - premiera filmu wojennego "Tajemnica Westerplatte". Scenariusz powstał m.in. na podstawie listów pisanych do siebie po wojnie przez westerplatczyków.

13.02. - w katowickim Spodku wystąpił Slash, zaliczany do światowej czołówki gitarzystów.

Marzec:

4.03. - aktorzy Agnieszka Grochowska i Maciej Stuhr, "Obława" Marcina Krzyształowicza i reżyser Roman Polański laureatami Polskich Nagród Filmowych Orła.

7.03. - w salach Pałacu Prezydenckiego zaprezentowano obrazy z kolekcji Galerii Rogalińskiej m.in. Jacka Malczewskiego, Olgi Boznańskiej, Vlastimila Hofmana, Michała Wywiórskiego, Stanisława Kamockiego, Wojciecha Weissa i Włodzimierza Tetmajera.

12.03. - prace Cranacha Starszego, El Greca, Rubensa, Picassa i Miro zaprezentowano na wystawie "Od Cranacha do Picassa" w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

15.03. - do kin trafił film animowany "Warszawa 1935", pokazujący w technice 3D, jak wyglądała stolica przed II wojną światową.

17.03. - 17 koncertów symfonicznych i kameralnych znalazło się w programie 17. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena zainaugurowanego w Warszawie.

23.03. - prawie 150 prac i rysunków znalazło się na wystawie "Edward Dwurnik. Obłęd" w Muzeum Narodowym w Krakowie.

25.03. - koncert idola nastolatek, kanadyjskiego piosenkarza Justina Biebera w hali Atlas Arena w Łodzi.

Kwiecień:

3.04. - do księgarń trafiła nowa powieść Eustachego Rylskiego "Obok Julii".

4.04. - premiera "Układu zamkniętego" Ryszarda Bugajskiego z udziałem m.in. prezydenta Bronisława Komorowskiego

6.04. - wręczenie nagród Wiktora dla wybitnych osobowości medialnych. Wśród laureatów m.in. prezydent Bronisław Komorowski, Aleksandra Kurzak, Andrzej Grabowski i Justyna Kowalczyk.

12.04. - w Krakowie rozpoczął się VI Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Off Plus Camera.

18.04. - do księgarń trafiła nowa powieść Jerzego Pilcha "Wiele demonów".

19.04. - otwarcie Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie.

22.04. - poetka i prozaik Joanna Kulmowa otrzymała za całość dorobku Nagrodę Literacką m.st. Warszawy. W innych kategoriach nagrodzono m.in. Kazimierza Orłosia za "Dom pod Lutnią" i poetę Krzysztofa Karaska za "Dziennik rozbitka".

Maj:

10.05. - fotografia Michała Legierskiego zwyciężyła w konkursie Grand Press Photo.

11.05. - Krystyna Miłobędzka laureatką Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Za najlepszą książkę roku jury uznało „Niemal całkowitą utratę płynności” Marcina Barana, a w kategorii debiut roku uhonorowano Ilonę Witkowską za tomik „Splendida realta”.

14.05. - dzieła współczesnych artystów m.in. Aliny Szapocznikow, Zbigniewa Libery, Pawła Althamera i Mirosława Bałki zaprezentowano na wystawie "W sercu kraju" w stołecznym Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

16.05. - ponad 500 wystawców z kraju i zagranicy wzięło udział w IV Warszawskich Targach Książki, które rozpoczęły się na Stadionie Narodowym.

18.05. - zmarł muzyk Marek Jackowski, współtwórca Maanamu.

18.05. - w placówkach kulturalnych prawie 150 polskich miast odbyła się Noc Muzeów.

23.05. - do księgarń trafił intymny dziennik Witolda Gombrowicza pt. „Kronos”, o którego istnieniu wiedziała jedynie garstka literaturoznawców.

23.05. - zmarła śpiewaczka operowa i pedagog Jadwiga Pietraszkiewicz.

24.05. - zakończono remont i konserwację elewacji wschodniej Zamku Królewskiego w Warszawie

25.05. - koncert amerykańskiej piosenkarki Beyonce na Stadionie Narodowym w Warszawie.

28.05. - do księgarń trafił "Brzechwa nie dla dzieci" Mariusza Urbanka.

Czerwiec:

1.06. - prace Konrada Smoleńskiego, Pawła Althamera, Mirosława Bałki, Jakuba Juliana Ziółkowskiego i Artura Żmijewskiego to polskie akcenty na 55. Międzynarodowej Wystawie Sztuki, która rozpoczęła się w Wenecji

6.06. - otwarcie wystawy obrazów najbardziej docenianego artysty XX w. Marka Rothki w Muzeum Narodowym w Warszawie z udziałem m.in. pary prezydenckiej.

15.06. - premiera sztuki Sławomira Mrożka "Karnawał czyli pierwsza żona Adama" na scenie warszawskiego Teatru Polskiego.

18.06. - benefisem artystycznym pt. "W 90 lat dokoła Szymona" uczczono w stołecznym Teatrze Żydowskim 90. urodziny Szymona Szurmieja.

22.06. - Hiromi Trio, Enrico Pieranunzi i Adam Bałdych to gwiazdy XIX Międzynarodowego Festiwalu Plenerowego Jazz Na Starówce, który rozpoczął się w Warszawie.

22.06. - koncert brytyjskiego wokalisty, jednego z założycieli grupy The Beatles Paula McCartney'a na warszawskim Stadionie Narodowym.

22.06. - Zyta Oryszyn, Adam Lipszyc i Andrzej Sosnowski laureatami Nagrody Literackiej Gdynia.

28.06. - premiera spektaklu o Kalinie Jędrusik pt. "Kalina" Małgorzaty Głuchowskiej w stołecznym Teatrze Polonia.

28.06. - poeta, tłumacz i wydawca Ryszard Krynicki skończył 70 lat.

29.06. - koncert Stinga na zakończenie Life Festival Oświęcim.

30.06 - koncert amerykańskiej piosenkarki Alicii Keys w Poznaniu.

Lipiec:

3.07. - w Gdyni rozpoczął się Heineken Open'er Festival, podczas którego wystąpiła m.in. pochodząca z Barbadosu piosenkarka Rihanna.

6.07. - zmarł dyrygent i wieloletni dyrektor Filharmonii Opolskiej Marek Tracz.

12.07. - obrazy Roberto Matty - uznawanego za ostatniego z wielkich mistrzów surrealizmu - zaprezentowano na wystawie „Matta. Człowiek i Wszechświat” w Muzeum Narodowym w Krakowie.

15.07. - koncert amerykańskiego saksofonisty jazzowego Johna Zorna w warszawskiej Sali Kongresowej.

16.07. - najsłynniejszy gitarzysta flamenco Paco de Lucia wystąpił w warszawskiej Sali Kongresowej.

17.07. - koncert amerykańskiej wokalistki pop-jazzowej Natalie Cole w warszawskiej Sali Kongresowej.

18.07. - koncert jazzowego saksofonisty Wayne'a Shortera w warszawskiej Soho Factory.

25.07. - koncert brytyjskiego zespołu Depeche Mode na warszawskim Stadionie Narodowym.

30.07. - koncert brytyjskiego zespołu rockowego Deep Purple we wrocławskiej Hali Stulecia.

Sierpień:

1.08. - w Kostrzynie nad Odrą rozpoczął się 19. Przystanek Woodstock.

6.08. - zmarła aktorka Lidia Korsakówna, znana z filmów "Przygoda na Mariensztacie", "Klub kawalerów" i "Dziewczęta z Nowolipek".

15.08. - zmarł jeden z najwybitniejszych polskich dramaturgów Sławomir Mrożek.

15.08. - występem Rosyjskiej Orkiestry Narodowej pod batutą Krzysztofa Pendereckiego rozpoczął się w Warszawie 9. Międzynarodowy Festiwal Muzyczny "Chopin i jego Europa".

20.08. - były basista i wokalista zespołu Pink Floyd Roger Waters wystąpił na stołecznym Stadionie Narodowym, wykonując materiał ze słynnej płyty, brytyjskiej grupy "The Wall".

24.08. - rozpoczął się X Festiwal Kultury Żydowskiej "Warszawa Singera".

29.08. - wybitny chopinolog Jan Ekier skończył 100 lat.

Wrzesień:

7.09. - prace polskich i brytyjskich artystów zaprezentowano na wystawie "British British, Polish Polish. Sztuka krańców Europy: długie lata 90. i dziś" w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie. Kontrowersje wzbudził zaprezentowany film "Adoracja" Jacka Markiewicza, na którym nagi artysta ociera się o figurę Jezusa Chrystusa na krzyżu.

9.09. - rozpoczął się 38. festiwal filmowy w Gdyni. Złotymi Lwami uhonorowano film "Ida" Pawła Pawlikowskiego.

10.09. - premiera filmu "Sierpniowe niebo. 63 dni chwały" stołecznym Teatrze Narodowym.

12.06. - do księgarń trafiła najnowsza powieść Wiesława Myśliwskiego "Ostatnie rozdanie".

14.09. - koncert piosenkarza Roda Stewarta na Stadionie Miejskim w Rybniku.

17.09. - pogrzeb dramaturga Sławomira Mrożka w Panteonie Narodowym w podziemiach kościoła św. Piotra i Pawła w Krakowie.

20.09. - do kin trafiło "W imię..." Małgorzaty Szumowskiej, określany jako "historia niemożliwej miłości księdza, osadzona w realiach katolickiej społeczności".

20.09. - otwarto wystawę "Guercino. Triumf baroku". Zobaczyć można na niej ponad 30 obrazów włoskiego mistrza ze zbiorów Pinacotecca Civica di Cento.

21.09. - polska premiera "Wałęsy. Człowieka z nadziei" Andrzeja Wajdy w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie z udziałem m.in. Lecha Wałęsy.

22.09. - pianista Krystian Zimerman wystąpił podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień".

24.09. - zmarła aktorka Teresa Szmigielówna, znana z filmów "Pociąg", "Niewinni czarodzieje", "Szczęściarz Antoni".

24.09. - poetka i eseistka Julia Hartwig otrzymała Nagrodę im. Norwida za całokształt pracy twórczej.

Październik:

6.10. - pisarka i publicystka Joanna Bator laureatką Literackiej Nagrody Nike za "Ciemno, prawie noc".

7.10. - do księgarń trafiła "Tajemnica Boga", niepublikowane wcześniej teksty Karola Wojtyły.

7.10. - zmarła popularna autorka polskich powieści kryminalno-obyczajowych Joanna Chmielewska.

9.10. - na terenie Cytadeli Warszawskiej rozpoczęła się budowa Muzeum Katyńskiego.

9.10. - zmarł pisarz, twórca klasyki literatury młodzieżowej Edmund Niziurski.

9.10. - do księgarń trafił "Tuwim. Wylękniony bluźnierca" Mariusza Urbanka.

10.10. - kanadyjska mistrzyni krótkiej formy Alice Munro nagrodzona literackim Noblem.

18.10. - zaprezentowano ponad 400 przedmiotów-pamiątek spośród ponad 3 tys. ofiarowanych lub użyczonych Muzeum Historii Żydów Polskich.

19.10. - prapremierą spektaklu "Kapliczka.pl czyli wszystko dawniej szło lepiej jak teraz" w reż. Mikołaja Grabowskiego uczczono 125-lecie Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi.

23.10. - do księgarń trafiła nowa książka Janusza Głowackiego "Przyszłem, czyli jak pisałem scenariusz o Lechu Wałęsie dla Andrzeja Wajdy".

23.10. - wystawa prac jednego z najwybitniejszych architektów okresu międzywojennego Adolfa Szyszko–Bohusza w Muzeum Narodowym w Krakowie.

27.10. - koncert irlandzkiej wokalistki Sinead O'Connor w warszawskiej Sali Kongresowej.

28.10 - wręczono teatralne nagrody Feliksy Warszawskie. Wśród laureatów Maciej Englert, Dawid Ogrodnik i Marcin Hycnar.

29.10. - krytyk teatralny, redaktor Telewizji Polskiej Wojciech Majcherek kierownikiem nowo powołanej Redakcji Teatru, odpowiedzialnej za Teatr Telewizji.

30.10. - Dorota Buchwald wygrała konkurs na dyrektora Instytutu Teatralnego w Warszawie.

Listopad:

8.11. - do kin wszedł nowy film Romana Polańskiego, komedia "Wenus w futrze".

8.11. - 90 lat skończył pisarz Józef Hen.

17.11. - zmarła brytyjska pisarka, laureatka literackiej nagrody Nobla Doris Lessing.

19.11. - Grzegorz Jarzyna dyrektorem artystycznym TR Warszawa.

20.11. - rozpoczęła się 8. edycja Festiwalu Niewinni Czarodzieje poświęcona latom 90.

20.11. - do księgarń trafił "Niebezpieczny poeta. Konstanty Ildefons Gałczyński" Anny Arno.

23.11. - gala z okazji 80. urodzin kompozytora i dyrygenta Krzysztofa Pendereckiego.

25.11. - w Muzeum Narodowym we Wrocławiu po remoncie części sal otwarto w nowej aranżacji ekspozycję "Sztuka polska XVII-XIX wieku". Był to jeden z elementów obchodów 65-lecia placówki.

26.11. - zawieszono próby nad "Nie – Boską Komedią" w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. Miało to związek z wydarzeniami podczas spektaklu "Do Damaszku" - grupa ludzi usiłowała go przerwać i jak - jak podkreśliła dyrekcja teatru - ubliżała aktorom.

27.11. - zmarł artysta plastyk Waldemar Świerzy.

Grudzień:

5.12. - jubileusz 95-lecia Polskiej Agencji Prasowej połączony z wręczeniem Nagrody PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego. Laureatami Witold Szabłowski, Wojciech Królikowski, Mikołaj Lizut i Jakub Kamiński.

9.12. - zmarła pianistka i pedagog Barbara Hesse-Bukowska.

11.12. - w Muzeum Narodowym w Warszawie zaprezentowano "Galerię Sztuki Średniowiecznej" w nowej aranżacji. Warszawska kolekcja średniowieczna uważana jest za najbogatszy zbiór sztuki tego okresu w Polsce. (PAP)

akn/ ls/