Andres Mustonen. Fot. PAP/EPA
Jubileuszowy koncert na finał obchodów 30-lecia Sinfonii Varsovii odbędzie się w środę, 10 grudnia w warszawskiej Filharmonii Narodowej. Orkiestrę poprowadzi dyrygent z Estonii Andres Mustonen, solistką będzie altowiolistka Katarzyna Budnik-Gałązka.
W pierwszej części koncertu wykonana będzie „Uwertura Tragiczna” Andrzeja Panufnika. Utwór powstał w 1942 r. w okupowanej Warszawie. W "Autobiografii" Panufnik tak pisał o genezie utworu: "Postanowiłem napisać "Uwerturę tragiczną", obiecując sobie, że utwór będzie zupełnie abstrakcyjny, bez żadnych odniesień. Powróciłem do projektów (…), dotyczących poszukiwania języka muzycznego opartego na ideale surowej ekonomii wyrazu i wybrałem sobie następstwo zaledwie czterech dźwięków, które miałyby się przewijać przez całą uwerturę".
Gdy utwór był już skończony kompozytor - jak opisał to w "Autobiografii" - nie mógł się jednak powstrzymać od sardonicznego uśmiechu konstatując, że "w uwerturze co chwila pojawiały się ustępy zaskakująco onomatopeiczne, na przykład odgłos padającej bomby (perkusja), cichy odgłos silnika oddalającego się samolotu (glissando puzonu), seria z karabinu maszynowego (salwa perkusji w ostatnich taktach); akord końcowy całej orkiestry zdawał się być jękiem konającego i krzykiem rozpaczy”.
Partytura "Uwertury tragicznej", podobnie jak wszystkich kompozycji Panufnika napisanych do trzydziestego roku życia, uległa zniszczeniu w 1944 r. Po zakończeniu wojny, w 1945 r., kompozytor postanowił zrekonstruować utwór z pamięci. Odtworzona w ten sposób jego wersja została wykonana w czerwcu 1945 r. w Krakowie. Kompozycja dedykowana jest pamięci jedynego brata Andrzeja Panufnika, Mirosława, który zginął w powstaniu warszawskim.
W programie części pierwszej koncertu jest też Koncert na altówkę i orkiestrę brytyjskiego kompozytora Williama Waltona. W Filharmonii Narodowej wykona go z towarzyszeniem Sinfonii Varsovii Katarzyna Budnik-Gałązka.
W drugiej części koncertu publiczność wysłucha muzyki Johannesa Brahmsa. Zabrzmi utwór, który jest uznany za arcydzieło - I Symfonia c-moll op. 68. Ta "najbardziej romantyczna z symfonii Brahmsa" długo powstawała. Pierwsza część I Symfonii była gotowa już w 1862 roku, ale kompozytor dokończył ją dopiero po niemal 15 latach. Ponieważ Brahms był uważany za kontynuatora Beethovena, niekiedy nazywano to dzieło "X Symfonią". Dziś symfonie Brahmsa stanowią żelazny repertuar większości orkiestr na świecie.
Koncert dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Katarzyna Budnik-Gałązka jest absolwentką Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. We wrześniu 2013 została laureatką III nagrody prestiżowego konkursu ARD w Monachium. Odniosła również sukcesy w licznych konkursach krajowych i zagranicznych. Jako solistka i kameralistka wielokrotnie koncertowała w Polsce oraz innych krajach Europy. W listopadzie 2013 ukazała się jej solowa płyta - "Viola Recital", za którą otrzymała nagrodę Fryderyk 2014. Za wybitne osiągnięcia otrzymała stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest również stypendystką programu Młoda Polska. W 2013 r. została nominowana do Paszportów Polityki.
Andres Mustonen jest skrzypkiem i dyrygentem pochodzenia estońskiego. Fundamentem jego repertuaru są dzieła oratoryjne, pasyjne oraz dramatyczne utwory symfoniczne. Wykształcenie uzyskał w Akademii Muzycznej w Tallinnie. W szkole był wielbicielem muzyki awangardowej, komponując i organizując happeninigi. W latach 70. XX wieku zwrócił się ku źródłom europejskiej tradycji chrześcijańskiej. Jako student założył zespół Hortus Musicus, zostając jego kierownikiem artystycznym. Jest to zespół wyjątkowy, wykonujący muzykę bez granic zarówno przestrzennych, jak i czasowych. Repertuar zespołu sięga od tradycyjnej muzyki indyjskiej, arabskiej i żydowskiej po najnowsze utwory muzyki współczesnej. Założył też zespół Art Jazz Quartet. Artysta podróżuje po świecie występując z orkiestrami, z zespołem Hortus Musicus lub jako solista.
Orkiestra Sinfonia Varsovia powstała w kwietniu 1984 r.; wtedy na występy przybył do Polski legendarny skrzypek i dyrygent Sir Yehudi Menuhin. By sprostać wymaganiom zaplanowanego repertuaru, orkiestra zwiększyła skład, zapraszając do współpracy wybitnych muzyków z kraju. Koncerty zespołu pod batutą Yehudi Menuhina spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności i uznaniem krytyków. Lord Menuhin objął funkcję pierwszego gościnnego dyrygenta nowo powstałej orkiestry symfonicznej. Przyjęła ona nazwę Sinfonia Varsovia. "Praca z żadną inną orkiestrą nie dała mi tyle satysfakcji, co moja praca, w charakterze solisty i dyrygenta, z orkiestrą Sinfonia Varsovia" - powiedział w sierpniu 1991 r. Yehudi Menuhin.
Sinfonia Varsovia występowała w najbardziej prestiżowych salach koncertowych świata – nowojorskiej Carnegie Hall, Théatre des Champs Elysées w Paryżu, Barbican Centre w Londynie, wiedeńskim Musikverein, Teatro Colon w Buenos Aires, Suntory Hall w Tokio czy Herkulessaal w Monachium. Brała tez udział we wszystkich liczących się festiwalach. Od 2010 r. Sinfonia Varsovia wraz z René Martinem, dyrektorem C.R.E.A. organizuje Festiwal La Folle Journée/Szalone Dni Muzyki w Warszawie.
Sinfonia Varsovia dokonała wielu nagrań płytowych, radiowych i telewizyjnych. Dyskografia zespołu liczy ponad 260 płyt. Wiele spośród tych nagrań uzyskało prestiżowe nagrody fonograficzne, w tym Diapason d’Or, Diapason Découverte, Grand Prix du Disque oraz dziewięciokrotnie statuetkę Fryderyka.
W latach 2008 - 2012 dyrektorem muzycznym zespołu był światowej sławy francuski dyrygent – Marc Minkowski. Obecnym dyrektorem orkiestry jest Janusz Marynowski.
W 2010 roku Orkiestra Sinfonia Varsovia otrzymała własną siedzibę na warszawskiej Pradze, przy ulicy Grochowskiej 272. (PAP)
abe/ pz/
