Audiodeskrypcja, czyli czytany zapis, umożliwiający poznanie osobom niewidomym szczegółów filmu, będzie towarzyszyła kilkunastu projekcjom kinowym podczas rozpoczynającego się w sobotę w Płocku 5. Festiwalu Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych.
Jak podkreśliła Renata Nych, prezes Stowarzyszenia De Facto, które jest organizatorem festiwalu, to jedyna impreza w Polsce i w Europie, która właśnie dzięki audiodeskrypcji jest dostępna dla osób niewidomych. Tegoroczna edycja wydarzenia została dofinansowana przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.
Audiodeskrypcja to skrypt czytany symultaniczne wraz z projekcją filmu lub sztuki teatralnej, który przedstawia osobom niewidomym szczegóły przebiegu akcji, np.: język ciała i wyraz twarzy postaci, a także scenerię czy opis kostiumów aktorów.
Nych zwróciła uwagę, że audiodeskrypcja daje tak naprawdę jedyną szansę pełnego i aktywnego uczestniczenia osób niewidomych w imprezach kulturalnych, jak projekcje filmów lub przedstawienia teatralne, oraz rozwijania ich zainteresowań, także poprzez możliwość dyskusji z osobami widzącymi o bieżących, najbardziej aktualnych wydarzeniach.
Według aktora Mariusza Pogonowskiego, który przy audiodeskrypcji do filmów i spektakli współpracuje z płockim Festiwalem Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych, czytany dla osób niewidomych opis tego, co widać na ekranie kinowym lub na scenie teatralnej, musi być subiektywny, odnosząc się jednocześnie do kręgu kulturowego i pojęć wspólnych zarówno dla autora opisu, jak i odbiorcy.
„Opowiadanie tego, co widać na ekranie, swego rodzaju dekodowanie obrazu, jest bardzo subiektywne. Autor audiodeskrypcji zawsze osadza ją w realiach, które są mu dobrze znane, często sięgając po odniesienia do najbliższej mu rzeczywistości, w której się wychował. Audiodeskrypcja zawiera więc bardzo dużo z twórczości. Jest i będzie subiektywna. I żeby była piękna i doskonała, nie może być tej subiektywności pozbawiona” – uważa Pogonowski.
„Opowiadanie tego, co widać na ekranie, swego rodzaju dekodowanie obrazu, jest bardzo subiektywne. Autor audiodeskrypcji zawsze osadza ją w realiach, które są mu dobrze znane, często sięgając po odniesienia do najbliższej mu rzeczywistości, w której się wychował. Audiodeskrypcja zawiera więc bardzo dużo z twórczości. Jest i będzie subiektywna. I żeby była piękna i doskonała, nie może być tej subiektywności pozbawiona” – uważa Pogonowski.
Jego zdaniem, istotne jest, by audiodeskrypcja łączyła prawdę obrazu oraz walory, które pozwolą osobie niewidomej zobaczyć przedstawiany obraz w wyobraźni. „Tak naprawdę trzeba audiodeskrypcję przygotowywać cały czas, na nowo, w zależności od tego, kto ogląda film. Audiodeskryptor powinien pochodzić z tej samej przestrzeni kulturowej czy geograficznej” – podkreślił Pogonowski.
W ramach tegorocznej edycji płockiego Festiwalu Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych przez tydzień, od 19 do 26 września, ok. 100 osób niewidomych z całej Polski, oprócz 15. seansów filmowych, uczestniczyć będzie w spotkaniach z aktorami i reżyserami, a także w warsztatach teatralnych i tanga argentyńskiego. Specjalnymi gośćmi imprezy będą artyści, m.in.: Robert Więckiewicz, Marian Dziędziel, Aleksandra Hamkało, a także Mateusz Kościukiewicz, Maciej Bochniak, Borys Lankosz i Małgorzata Szumowska. Zaplanowano też wieczór poezji z udziałem Andrzeja Seweryna.
Podczas festiwalu zaprezentowane zostaną filmy zagraniczne, w tym: „Birdman” (reż. A. Innaritu, USA) „Snajper” (reż. C. Eastwood, USA), „Zaginiona dziewczyna” (reż. D. Fincher, USA) czy „Lewiatan” reż. A. Zwiagincew, Rosja). Wśród produkcji polskich znajdą się m.in.: „Body/Ciało” (reż. M. Szumowska), „Fotograf” (reż. W. Krzystek) i „Jeziorak” (reż. M. Otłowski). Wszystkim seansom towarzyszyć będzie audiodeskrypcja, czytana przez aktorów płockiego Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego.
Szefowa Stowarzyszenia De Facto przyznała, że tegoroczny „mały jubileusz” piątej edycji płockiego Festiwalu Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych, poza seansami filmowymi i spotkaniami z twórcami kina i teatru, będzie również okazją do dyskusji na temat roli oraz przyszłości audiodeskrypcji. „Podczas specjalnego panelu chcemy wysłuchać głosów naszej publiczności, osób niewidomych oraz twórców audiodeskrypcji, także tych, którzy zajmują się nią od strony technicznej. Podsumujemy, gdzie jesteśmy i w jakim kierunku audiodeskrypcja ma się rozwijać” – zapowiedziała.
Wśród festiwalowych wydarzeń zaplanowano również casting do spektaklu teatralnego o osobach niewidomych. „W castingu wezmą udział osoby niewidome. Mamy zamiar w grudniu zorganizować premierę sztuki, która następnie wystawiana będzie w całej Polsce. Chcemy w ten sposób przekonywać ludzi do osób niewidomych, ich pasji i zainteresowań” – zapowiedziała Nych.
Stowarzyszenie De Facto, którego celem jest usuwanie barier dla osób niepełnosprawnych, w tym zwłaszcza niewidomych, istnieje od 2006 r. Prowadzi m.in. internetowy serwis edukacyjny dla uczniów niewidomych, kiosk z audioprasą oraz internetowy klub filmowy osób niewidomych.(PAP)
mb/ mhr/
