Fragment autoportretu Stanisława Witkiewicza ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Fot. Wikimedia Commons
We wtorek w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem uroczyście zakończył się Rok Witkiewiczów. Z tej okazji Muzeum wzbogaciło się o kolejny portret autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza – Witkacego, na którym widnieje dr Gustaw Nowotny.
Portret autorstwa Witkacego został przekazany w muzealny depozyt przez wnuka sportretowanego dra Gustawa Nowotnego.
Piotr Nowotny przywiózł dzieło ze Słupska. Dyrektorka Muzeum Tatrzańskiego Anna Wende-Surmiak powiedziała, że cieszy się z faktu, że to właśnie zakopiańskie muzeum zostało wybrane na zdeponowanie dzieła, choć w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku znajduje się największa kolekcja dzieł Witkacego.
„Doktor Nowotny wrócił do Zakopanego. Ten przedwojenny lekarz był znanym i szanowanym obywatelem Zakopanego. To niezwykle cenne, że choć wnuk doktora i posiadacz portretu mieszka w Słupsku, przywiózł dzieło właśnie pod Tatry. Staramy się sukcesywnie poszerzać kolekcję portretów Witkacego, ze szczególnym naciskiem na dzieła powstałe w Zakopanem, przedstawiające osoby z miejscowego środowiska i kręgu przyjaciół twórcy, a do takich właśnie należy nasz nowy portret” – mówiła Anna Wende–Surmiak.
W 2015 r. przypada 100. rocznica śmierci twórcy stylu zakopiańskiego, malarza i krytyka sztuki Stanisława Witkiewicza i 130. rocznica urodzin jego syna - Stanisława Ignacego Witkiewicza - Witkacego - wszechstronnego artysty, autora dramatów, twórcy teatru formistycznego. Bieżący rok został ogłoszony Rokiem Witkiewiczów w Zakopanem i województwie małopolskim, a Senat RP przyjął okolicznościową uchwałę w sprawie upamiętnienia Witkiewiczów.
Portret Nowotnego można od środy podziwiać w Sali Witkacego w Galerii Sztuki XX wieku w willi Oksza – oddziale Muzeum Tatrzańskiego.
Muzeum Tatrzańskie posiada obecnie 87 prac Stanisława Ignacego Witkiewicza, w tym 68 pochodzących z jego „Firmy Portretowej”, 15 rysunków, 3 pejzaże olejne i 1 pastelowy.
Dr Gustaw Nowotny (1882-1944) był znanym zakopiańskim lekarzem, autorem prac o chirurgicznym leczeniu gruźlicy, narciarzem turystą i lekarzem Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W Zakopanem mieszkał od 1912 do 1939 roku, pełniąc obowiązki dyrektora tutejszego szpitala. Pracował także w innych zakopiańskich placówkach medycznych oraz prowadził własną prywatną lecznicę.
Podczas II wojny światowej służył w wojsku jako lekarz, potem działał w ruchu oporu na terenie Francji. Zmarł w obozie koncentracyjnym w Dachau, a jego symboliczną mogiłą jest kamień umieszczony na grobie jego córki Wandy na cmentarzu w Zakopanem. Podczas prezentacji portretu Nowotnego była obecna 86-letnia Julita Fedorowicz, którą Witkacy portretował dwukrotnie, jako sześciolatkę. Wspominała ona, że Witkacy był przyjacielem jej rodziny i często przychodził do ich domu w Zakopanem portretując całą rodzinę.
„Pamiętam, że Witkacy był osobą niespokojną, nawet krzyczał na mnie podczas portretowania. Marzyłam o portrecie z bananami, a zobaczyłam zupełnie co innego. Byłam wówczas rozczarowana, a teraz ten obraz uznawany jest za jeden z najlepszych dziecięcych portretów autorstwa Witkacego” – wspominała Fedorowicz.
W 2015 r. przypada 100. rocznica śmierci twórcy stylu zakopiańskiego, malarza i krytyka sztuki Stanisława Witkiewicza i 130. rocznica urodzin jego syna - Stanisława Ignacego Witkiewicza - Witkacego - wszechstronnego artysty, autora dramatów, twórcy teatru formistycznego.
Bieżący rok został ogłoszony Rokiem Witkiewiczów w Zakopanem i województwie małopolskim, a Senat RP przyjął okolicznościową uchwałę w sprawie upamiętnienia Witkiewiczów.
Stanisław Witkiewicz (1851-1915) architekt, malarz, pisarz, teoretyk sztuki w 1890 r. zamieszkał z rodziną w Zakopanem. Był zafascynowany podhalańskim rzemiosłem i sztuką ludową. Stworzył styl zakopiański, który miał być pierwszym stylem narodowym, obejmującym nie tylko architekturę, ale rzemiosło i wszystkie dziedziny sztuki.
Według projektu Witkiewicza powstały m.in. słynne zakopiańskie wille: Koliba, Pepita, Pod Jedlami, Rialto, Oksza, Zofiówka czy kaplica na Jaszczurówce. Witkiewicz zmarł 5 września 1915 r. w Lovranie. Spoczął na cmentarzu zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.
Stanisław Ignacy Witkiewicz - Witkacy był malarzem, fotografikiem, pisarzem, dramaturgiem i filozofem. Urodził się 24 lutego 1885 r. w Warszawie. Dzieciństwo i młodość spędził w Zakopanem, dorastał w otoczeniu artystycznej bohemy. Już jako dziecko przejawiał nieprzeciętne zdolności artystyczne. Jako malarz zadebiutował w 1901 r. na wystawie w Zakopanem, gdzie zaprezentował dwa pejzaże.
Po zdaniu matury w 1903 r. rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Stał się głównym teoretykiem awangardowej grupy malarzy formistów. Około 1925 roku założył przy zakopiańskich Krupówkach założył "Firmę portretową". 18 września 1939 r. na Polesiu Witkacy popełnił samobójstwo.(PAP)
szb/ pz/
