Koncerty, warsztaty, wykłady i debaty poświęcone najwybitniejszemu kompozytorowi okresu polskiego baroku Grzegorzowi Gerwazemu Gorczyckiemu składają się na drugą edycję Festiwalu Gorczycki Antico e Moderno, która rozpoczęła się w poniedziałek w Bytomiu.
Gorczycki urodził się w Rozbarku. To obecnie dzielnica Bytomia, a wówczas wieś przylegająca do tego miasta. Organizatorzy festiwalu ze Śląskiego Towarzystwa Muzycznego chcą pokazywać, że Rozbark był dla Gorczyckiego tym, czym Żelazowa Wola dla Chopina - spędził tam kilkanaście ważnych lat swego życia, a potem utrzymywał kontakt z ziemią rodzinną.
„Głównym założeniem festiwalu jest pogłębianie relacji pomiędzy mieszkańcami miasta i jego dziedzictwem kulturowym, w którym muzyka artystyczna na przestrzeni wieków odgrywała znaczącą rolę” - zaznaczył Krzysztof Batog ze Śląskiego Towarzystwa Muzycznego.
Zgodnie z zamierzeniami organizatorów Festiwal Gorczycki Antico e Moderno koncentruje się na osobie i twórczości kompozytora, pokazując z różnych perspektyw jego muzykę i czasy, w których żył. To odróżnia imprezę od międzynarodowego festiwalu poświęconego Gorczyckiemu, organizowanego wiosną w różnych miastach woj. śląskiego.
„Głównym założeniem festiwalu jest pogłębianie relacji pomiędzy mieszkańcami miasta i jego dziedzictwem kulturowym, w którym muzyka artystyczna na przestrzeni wieków odgrywała znaczącą rolę” - zaznaczył Krzysztof Batog ze Śląskiego Towarzystwa Muzycznego.
Festiwal rozpoczął się poniedziałkowym koncertem edukacyjnym w Centrum Edukacyjno-Kulturalnym im ks. Gorczyckiego, jakie działa przy rozbarskiej parafii św. Jacka. Dały go, jednocześnie wprowadzając słuchaczy do muzyki baroku jako „mowy dźwięków”, altowiolistka Aleksandra Batog i klawesynistka Hanna Balcerzak.
Pierwsze z zaplanowanych do 14 grudnia głównych wydarzeń muzycznych to piątkowy koncert w kościele św. Ducha, w którym Gorczycki bywał podczas swych wizyt duszpasterskich w Bytomiu i Piekarach Śląskich. Podczas mszy odprawianej w tradycyjnym rycie rzymskim zespół Schola Cantorum Minorum Chosoviensis wykona m.in. Mszę Roratnią Gorczyckiego.
W sobotę w kościele Wniebowzięcia NMP, czyli miejscu chrztu kompozytora i jego pierwszych lat edukacji, wystąpi Chór Organum z Krakowa z zespołem Ricercar pod dyrekcją Bogusława Grzybka. Działający od 1969 r. Akademicki Chór Organum znany jest z propagowania twórczości Gorczyckiego; w sobotę wykona m.in. Mszę Polską Juliusza Łuciuka i dzieła rozbarskiego twórcy.
W niedzielę w kościele św. Jacka na Rozbarku – miejscu urodzenia i dorastania Gorczyckiego – Orkiestra Muzyki Nowej i zespól Cantus Floridus pod dyrekcją Szymona Bywalca przedstawią jedną z kantat adwentowych J.S. Bacha i dzieła wokalno-instrumentalne Gorczyckiego.
Oprócz tego m.in. przewidziano wycieczkę bytomskimi śladami Gorczyckiego (w sobotę), wykład „Kultura jest ważna – sztuka wysoka wobec cywilizacji widowiska” (w czwartek) oraz debatę „Gorczycki – dziedzictwo kultury czy narzędzie promocji”.
Jednym z wydarzeń ubiegłorocznej, pierwszej edycji „Gorczycki Antico e Moderno”, była wystawa w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Pokazano tam wtedy m.in. rękopisy trzech utworów Gorczyckiego używane przez kapelę katedralną na Wawelu w jego czasach.
Ks. Grzegorz Gerwazy Gorczycki urodził się ok. 1665 r. jako syn Adama Gorczycy, właściciela największego gospodarstwa w Rozbarku. Po ukończeniu szkoły parafialnej studiował najpierw w Pradze, a potem w Wiedniu, gdzie uzyskał licencjat z teologii. Tam też studiował muzykę. Ok. 1690 r. przybył do Krakowa, w 1692 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Po dwóch latach spędzonych na stanowisku profesora retoryki i poetyki w Akademii w Chełmie, wrócił do Krakowa na stanowisko wikariusza w katedrze wawelskiej.
Zapisał się w historii muzyki jako jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskich doby baroku. Jest autorem ponad 40 kompozycji obejmujących utwory chóralne czy kompozycje na czterogłosowy chór mieszany a capella. Utwory te jako oprawa liturgiczna nabożeństw były wykonywane w okresie od 1698 do 1734 r., gdy ks. Gorczycki był kapelmistrzem wawelskiej kapeli.
Był również penitencjarzem w katedrze wawelskiej i - zdaniem historyków - osobą szczególnie wrażliwą na potrzeby biednych. Podczas zarazy i okupacji miasta przez Szwedów, miał być jednym z nielicznych kapłanów niosących posługę duszpasterską krakowianom. Zmarł 30 kwietnia 1734 r.
Organizacja festiwalu była możliwa dzięki wsparciu finansowemu samorządów woj. śląskiego oraz miasta Bytom.(PAP)
mtb/ gma/
