Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz jego wyposażenie, należą do dzieł o szczególnym znaczeniu artystycznym i historycznym dla Kościoła rzymsko-katolickiego na terenach dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej. Jest to miejsce szczególne, naznaczone piętnem wojny i męczeństwem zakonników oraz parafian. Obecnie jest centrum religijnym odbudowującym życie duszpasterskie i świadomość katolicką. Szczególną rolę materialną i duchową odgrywa w tym dziele główny ołtarz kościoła z cudownym wizerunkiem Matki Boskiej Różańcowej (obecnie kopią).
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa, część konwentu OO Dominikanów, nosi cechy dojrzałego stylu neogotyckiego. Zbudowany został w latach 1908-1910 na miejscu wcześniejszego (z roku 1610), który nie mógł już pomieścić wszystkich wiernych. Autorem świątyni był architekt Jan Sas-Zubrzycki.
Ołtarz główny kościoła dominikanów, z lat 1927-1930, wykonany został wg projektu Jana Sas-Zubrzyckiego przez zakonników dominikańskich Czesława Stopę i Damiana Stankiewicza, pierwotne płaskorzeźby w skrzydłach wykonał Turnus (w 1998 r. zastąpione są współczesnymi i sygnowane „J. P.”). W centralnej części znajduje się kopia cudownego obrazu Matki Boskiej Czortkowskiej, a rzeźby pełne przeniesiono z kaplicy w Sidorowie (autor nieznany).
W 1941 r. kościół uległ celowej dewastacji przez NKWD (spalono klasztor i dach nad prezbiterium) przy zacieraniu śladów mordu zakonników i braci dominikańskich i ostatecznie zamknięty w 1946 r. Zakonnicy w 1946 r. przewieźli oryginalny obraz Matki Bożej najpierw do Krakowa, gdzie został poddany konserwacji, a następnie w 1983 r. do kaplicy Kotowskich kościoła OO Dominikanów pw. św. Jacka w Warszawie.
Czortkowski kościół w latach 1946-1989 funkcjonował jako magazyn. Dopiero 8 lipca 1989 r. kościół został ponownie poświęcony i przywrócony zakonowi dominikańskiemu. Kopię obrazu Matki Boskiej Czortkowskiej wykonano w 1990 r. z fundacji rodziny Ostrowskich rodem z Czortkowa. Została ona uroczyście poświęcona w październiku 1990 r. w Warszawie, a w sierpniu 2009 r. koronowana. Sam ołtarz uległ wielu przekształceniom estetyczno-plastycznym, głównie podczas porządkowania świątyni przed rekonsekracją.
Warto wspomnieć, że 25 sierpnia 1995 r. na zaproszenie Ojców Dominikanów podjęło pracę apostolską w Czortkowie Zgromadzenie Sióstr św. Dominika. Siostry podejmują w parafii i okolicznych miejscowościach pracę katechetyczną, organizują letni odpoczynek dla dzieci i młodzieży, prowadzą rekolekcje dla młodzieży, a także otaczają opieką chorych i samotnych.
W latach 2009-2010 została przeprowadzona konserwacja ołtarza głównego przez zespół konserwatorski w składzie: Lucyna Piekacz (Omieczyńska), Anna Słowik i Bartłomiej Kubiak. Beneficjentem funduszy z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego była Polska Prowincja Zakonu Kaznodziejskiego (OO Dominikanów)
Źródło: MKiDN
abe/mjs
