Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 r., wybitny polski malarz, rysownik, plakacista, scenograf i projektant Stefan Norblin (1892-1952) wraz z żoną, aktorką Heleną (Leną) Żelichowską, opuścił Polskę na zawsze. Przez Rumunię i Turcję dotarli do Bagdadu. Na przełomie 1940 i 1941 roku zamieszkali w Indiach. Pierwsze prace przy dekorowaniu wnętrz pałacowych Norblin, podjął w 1941 roku w miejscowości Morvi (Morbi), w stanie Gudźarat.
W pałacu maharadży Lakhdhirdźi Waghdźi Bahadury, wzniesionym w latach 1931-1944, Stefan Norblin, ok. 1943 roku, wykonał serią malowideł inspirowanych mitologią hinduską. Wznoszona w latach 1931-1944 luksusowa, modernistyczna rezydencja stanowi przykład tzw. Indian style, łączącego sztukę zachodnioeuropejską z tradycją Wschodu. Norblin wykonał tam, oprócz reprezentacyjnego portretu władcy, dwadzieścia pięć wielkoformatowych malowideł ściennych i obrazów na płótnie. Całość utrzymana jest w stylistyce art déco łączonej z elementami sztuki i mitologii Indii. Szczególnie zwracają uwagę sceny w holu i dwóch barach. Okrągły plafon w holu wejściowym przedstawia bohaterów Mahabharaty, Krysznę i Ardźunę. Malowidło w górnym cocktail-barze ukazuje taniec flamenco przy świetle księżyca. Na ścianie dolnego baru powstał korowód apsar. Z kolei w reprezentacyjnym salonie maharadży Norblin przedstawił orszak dworu na słoniach oraz parę boskich małżonków: Śiwę i Parwati. Realizacja w Morvi okazała się na tyle udana, że Norblin uzyskał intratne zamówienia od innych władców, m.in. od maharadży Umaid Singha z Marwaru (Dźodpuru).
Chitraanjali. Stefan Norblin w Indiach
Prace Norblina zachowane w Morvi zostały wstępnie zadokumentowane podczas wizyty w pałacu polskich konserwatorów pracujących pod kierunkiem Józefa Stecińskiego w rezydencji Umaid Bhawan w Dźodpurze. W 2013 roku rozpoczęły się prace konserwatorskie finansowane w ramach środków Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”. Fundusze przyznane zostały Stowarzyszeniu Absolwentów Akademii Dziedzictwa. Zespołem konserwatorów kierują dr hab. Joanna Czernichowska i Paweł Baranowski. Prace współfinansowane są również ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych i realizowane we współpracy z Instytutem Polskim w New Delhi.
M.in. w Morvi kręcony był dokument "Chitraanjali. Stefan Norblin w Indiach", w reżyserii Małgorzaty Skiby, wyprodukowany wspólnie przez Narodowy Instytut Audiowizualny i Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Indiach. Otrzymał Honorowe Wyróżnienie (Honorable Mention) w prestiżowym konkursie amerykańskich nagród filmowych Los Angeles Movie Awards 2012.
oprac. Dorota Janiszewska-Jakubiak
mjs/
