Obraz Jana Matejki „Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w roku 1521 w Krakowie”. Fot. PAP/J. Morek;J. Rosikoń
495 lat temu, 9 lipca 1521 roku, na wieży Katedry Wawelskiej został umieszczony dzwon ufundowany przez króla Zygmunta Starego. Cztery dni później po raz pierwszy nad miastem rozległ się jego głos. "Zygmunt" bije podczas największych uroczystości kościelnych i państwowych.
Legendy mówią, że jego głos rozwiewa chmury i przynosi słoneczną pogodę, a panna, która dotknie jego serca, wkrótce wyjdzie za mąż i jest szczęśliwa w miłości.
Dzwon Zygmunta przez wiele lat był największym dzwonem w Polsce. Obecnie pod względem wielkości ustępuje jedynie dzwonowi Bazyliki w Licheniu. "Zygmunt" waży ok. 13 ton, jego serce jest długie na 220 centymetrów, a on sam wysoki na 460 centymetrów. Zgodnie ze starą recepturą robienia dzwonów ma około 20 proc. cyny i 80 proc. miedzi. Długość dzwonienia została określona w 1888 roku i wynosi 8 minut. Jednak w wyjątkowych okazjach może dzwonić dłużej.
Po raz pierwszy dźwięk dzwonu można było usłyszeć 13 lipca 1521 r., w rok po jego odlaniu przez Hansa Behema - ludwisarza z Norymbergii. Fundatorem dzwonu był król Zygmunt I Stary. O historii "Zygmunta" informuje m.in. inskrypcja zapisana po łacinie, która przetłumaczona na język polski brzmi: "Bogu najlepszemu, największemu i Dziewicy Bogarodzicy, świętym patronom swoim, znakomity Zygmunt król Polski ten dzwon godny wielkości umysłu i czynów swoich kazał wykonać roku zbawienia 1520".
Zygmunt bije podczas największych uroczystości kościelnych i państwowych i towarzyszy Polakom we wszystkich szczególnych chwilach.
Po raz pierwszy dźwięk dzwonu można było usłyszeć 13 lipca 1521 r., w rok po jego odlaniu przez Hansa Behema - ludwisarza z Norymbergii. Fundatorem dzwonu był król Zygmunt I Stary. O historii "Zygmunta" informuje m.in. inskrypcja zapisana po łacinie, która przetłumaczona na język polski brzmi: "Bogu najlepszemu, największemu i Dziewicy Bogarodzicy, świętym patronom swoim, znakomity Zygmunt król Polski ten dzwon godny wielkości umysłu i czynów swoich kazał wykonać roku zbawienia 1520".
Przez dwadzieścia pięć minut bił na wieść o śmierci Jana Pawła II w sobotę 2 kwietnia 2005 roku wieczorem. W kolejne dni, aż do dnia pogrzebu w piątek, bił codziennie rano dla uczczenia pamięci Jana Pawła II.
Podczas każdej pielgrzymki Jana Pawła II do Krakowa witał go i żegnał dzwon Zygmunta. Podczas ostatniej pielgrzymki w 2002 r. głos "Zygmunta" niósł się nad miastem aż pół godziny. Rozległ się także dla uczczenia 25-lecia pontyfikatu Ojca Świętego 16 października 2003 roku. 30 kwietnia 2004 roku dzwon obwieścił przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.
"Zygmunt" witał papieża Benedykta XVI podczas jego pielgrzymki w Polsce w maju 2006 roku, a wcześniej ogłaszał Polakom jego wybór na Stolicę Piotrową 19 kwietnia 2005 roku. Dźwięk dzwonu rozlegał się wtedy nad Krakowem przez dwadzieścia pięć minut.
Rozdzwonił się w sobotę 10 kwietnia na wieść o katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem. "Dzwon Zygmunta obwieścił Krakowowi i Polsce żałobę" - mówił wtedy metropolita krakowski kardynał Stanisław Dziwisz.
W XIX w. serce "Zygmunta" pękło trzy razy. Pierwsza informacja o tym pojawiła się na początku 1860 r. Kolejny raz serce dzwonu pękło w 1866 r., a potem w 1876 i podczas świąt Bożego Narodzenia 2000 roku. Najnowsze serce "Zygmunt" zyskał w 2001 r.
Dzwon Zygmunta z nowym sercem zadzwonił w Wielką Sobotę 2001 roku. Zdaniem dzwonników, jego dźwięk jest co najmniej tak piękny, jak "Zygmunta" ze starym sercem. Od tego momentu, z inicjatywy proboszcza wawelskiej katedry ks. Bielańskiego, pierwsza niedziela po Wielkanocy obchodzona jest jako święto dzwonników.
Do rozkołysania "Zygmunta" potrzebnych jest jednorazowo 12 osób. Przy szczególnych uroczystościach na wieży stawia się podwójna obsada dzwonników. Łącznie dzwonnikami są 32 osoby, a część należy do elitarnego Bractwa Dzwonników Zygmunta. Honorowym członkiem bractwa jest metropolita krakowski ks. kard. Stanisław Dziwisz.
Oprócz "Zygmunta" w Katedrze Wawelskiej znajduje się dziewięć innych dzwonów. Na wieży Zygmuntowskiej są to: Dzwon "Wacław" zwany Głownikiem, "Kardynał", "Urban" i "Stanisław". Trzy dzwony: "Zbyszko", "Herman" - najstarszy dzwon Katedry Wawelskiej z 1271 r. i "Maciek" - dzwon najmłodszy, zawieszono na Wieży Srebrnych Dzwonów. Na Wieży Zegarowej umieszczono dwa dzwony zegarowe, które wybijają godziny i kwadranse. (PAP)
rgr/ woj/
