Ławka z figurami dwóch wybitnych polskich matematyków Stefana Banacha i Ottona Nikodyma została odsłonięta w piątek na krakowskich Plantach nieopodal wzgórza wawelskiego. Upamiętnia ona 100. rocznicę dyskusji matematycznej, jaką odbyli naukowcy.
Jak zaznaczył dr Krzysztof Ciesielski z Instytutu Matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ławeczkę ustawiono w okolicy miejsca, gdzie prawdopodobnie miało miejsce spotkanie matematyków. Figury Banacha i Nikodyma wykonał wybitny krakowski rzeźbiarz, prof. Stefan Dousa. „Teraz każdy będzie mógł dosiąść się do słynnych matematyków. Może odwiedzenie ławki przed maturą z matematyki przyniesie szczęście ?” - zastanawiał się naukowiec z UJ.
W 1916 r. Hugo Steinhaus, młody uczony o sporym już dorobku matematycznym, podczas wieczornego spaceru krakowskimi Plantami usłyszał nagle słowa „całka Lebesgue'a”. Jak wyjaśnił dr Ciesielski, dziś całka Lebesgue'a jest jednym z podstawowych pojęć matematyki wyższej, wtedy jednak było to odkrycie ostatnich lat, znane wyłącznie specjalistom. Zaintrygowany Steinhaus podszedł więc do dwóch młodych krakowian dyskutujących o matematyce.
Jednym z nich był Stefan Banach, matematyk-samouk, drugim Otton Nikodym, absolwent studiów matematycznych we Lwowie, nauczyciel matematyki w IV gimnazjum w Krakowie. Okazało się, że młodzi ludzie mają sporą wiedzę matematyczną oraz wieczorami dyskutują o matematyce, spacerując po Krakowie, zwykle z trzecim kompanem, Witoldem Wilkoszem – szkolnym kolegą Banacha, studentem UJ. Steinhaus włączył się do rozmowy. Opowiedział im o problemie, nad którym od dłuższego czasu pracował. Wielkie było jego zdziwienie, gdy kilka dni później Banach przyniósł mu gotowe rozwiązanie.
Banach w 1920 r. wyjechał do Lwowa; stał się później jednym z najsłynniejszych matematyków XX wieku, najważniejszą postacią lwowskiej szkoły matematycznej; był współtwórcą analizy funkcjonalnej.
Nikodym pracował w Warszawie i Krakowie, po II wojnie światowej wyjechał do USA. Wiele ważnych wyników matematycznych jest dziś związanych z jego nazwiskiem. Trzeci z kompanów, Wilkosz, pozostał w Krakowie, uzyskał nominację na profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego; ma wielkie zasługi tak dla rozwoju matematyki, jak i jej upowszechniania i kształcenia młodzieży. Steinhaus wyjechał do Lwowa, po wojnie pracował we Wrocławiu – oprócz odkrycia Banacha ma na swoim koncie liczne doniosłe rezultaty matematyczne, napisał też wspaniałe książki popularyzujące matematykę.
Ławkę ufundowała krakowska firma technologiczna Astor. Nad całością działań czuwał komitet, powołany przez dziekana Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. prof. Włodzimierza Zwonka. (PAP)
rgr/ mrt/
