Ponad 500 tys. zł przeznaczył w tym roku wojewoda warmińsko-mazurski na uporządkowanie cmentarzy wojennych, na których spoczywają żołnierze wielu narodowości polegli w obu wojnach światowych i zmarli w niemieckich obozach jenieckich.
Jak poinformowała PAP Emilia Orzoł z Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, na uporządkowanie, bieżące utrzymanie i niezbędne prace konserwacyjne na cmentarzach, kwaterach i mogiłach wojennych w całym regionie przeznaczono w tym roku 504 tys. zł. To o prawie 90 tys. zł więcej niż rok wcześniej.
Przejęcie takich zadań i związanych z tym dotacji od administracji rządowej zadeklarowało 66 spośród 79 gmin, na terenie których są zlokalizowane wojenne groby. Pozostałe gminne samorządy zobowiązały się do opieki nad cmentarzami wojennymi wyłącznie za własne fundusze lub dzięki zaangażowaniu społeczności lokalnej.
Najwyższą dotację w wysokości ponad 33 tys. zł otrzymała gmina Kalinowo w powiecie ełckim, która opiekuje się 39 miejscami wojennych pochówków, głównie z I wojny światowej. Na wspólnych cmentarzach leżą tam obok siebie polegli żołnierze wielu narodowości. Są to ofiary walk armii niemieckiej i rosyjskiej, toczonych na tym terenie głównie na jesieni 1914 roku. Groby poległych znajdują się często w trudno dostępnych miejscach; w lasach i pośród pól.
W tym roku na Warmii i Mazurach zostało też wyremontowanych 13 cmentarzy wojennych i zbiorowych mogił ofiar niemieckich obozów - 250 tys. zł na ten cel pochodziło od Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, ponad 27 tys. zł od wojewody.
Najwięcej z tej puli (55 tys. zł) przeznaczono na prace remontowe na cmentarzu ofiar Stalagu I B Hohenstein w Sudwie k. Olsztynka. Wykonano tam nowe krzyże z orzełkiem wojskowym na grobach polskich jeńców, odnowiono też nagrobki jeńców sowieckich. Szacuje się, że w tym niemieckim obozie w czasie II wojny zmarło lub zginęło nawet 55 tys. jeńców wojennych.
Ułożono nowe płyty nagrobne na zbiorowej mogile 25 żydowskich więźniarek niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof, pochowanych na cmentarzu parafialnym w Skarlinie k. Nowego Miasta Lubawskiego. Zostały one rozstrzelane na początku 1945 r. podczas marszu ewakuacyjnego z podobozu w Gwiździnach, gdzie były zatrudnione przy kopaniu rowów przeciwczołgowych.
Przeprowadzono również prace remontowe przy kwaterze ofiar niemieckiego obozu Soldau KL w Działdowie oraz zbiorowych mogiłach ofiar niemieckiego terroru i zbrodni sowieckich na cmentarzu przy ul. Baczewskiego w Olsztynie.
Sfinansowano kompleksowy remont cmentarza z okresu I wojny w Gawlikach Wielkich w gm. Wydminy, gdzie pochowanych jest 45 żołnierzy niemieckich i 142 rosyjskich. Przeprowadzono renowację nagrobków cmentarza jenieckiego z I wojny św. w Markajmach k. Lidzbarka Warmińskiego. Spoczywa tam 2,8 tys. zmarłych jeńców rosyjskich, rumuńskich, francuskich, angielskich, włoskich i serbskich oraz belgijskich robotników przymusowych z niemieckiego obozu Stammlager Heilsberg.
Prace renowacyjne przeprowadzono także na cmentarzach żołnierzy poległych w I wojnie - w Bajtkowie k. Ełku, Czyprkach k. Miłek, Gralewie k. Płośnicy i Romanowie k. Kalinowa oraz na cmentarzach żołnierzy sowieckich z czasów II wojny w Ostródzie i Lidzbarku Warmińskim. Wyremontowano pomnik stojący na kwaterze z I i II wojny na cmentarzu komunalnym w Ełku.(PAP)
mbo/ akw/
