Muzeum Diecezjalne w Płocku odzyskało obraz Jana Czesława Moniuszki (1853-1908) „Wręczenie herbu kapitule płockiej”, który od 1908 r. znajdował się w kolekcji tej placówki, a zaginął w czasie II wojny światowej, wywieziony przez Niemców.
Dzieło, przedstawiające uroczystość nadania w 1518 r. w Augsburgu przez cesarza rzymsko-niemieckiego Maksymiliana I Habsburga herbu Kapitule Katedralnej Płockiej, powróciło dzięki staraniom biskupa płockiego Piotra Libery.
Obraz, olej na płótnie o wymiarach 121 x 180 cm, nawiązuje tematem do postaci św. Zygmunta, króla Burgundii w latach 516-524, który od XVI wieku jest także patronem Płocka i tamtejszej parafii katedralnej. Autorem dzieła jest syn Stanisława Moniuszki (1819–1872), kompozytora, dyrygenta i pedagoga, autora narodowych oper: „Halka” i „Straszny dwór”.
Tytuł nadania herbu Kapitule Katedralnej Płockiej przez cesarza Maksymiliana I sprawił, iż ówczesny biskup płocki Erazm Ciołek wprowadził do herbu tej diecezji barwy niebiesko-złote, odnoszące się do godła Burgundii i symbolicznie podkreślające związek św. Zygmunta z Płockiem, a także z całym Kościołem. Żoną cesarza Maksymiliana I była Maria Burgundzka, córka księcia burgundzkiego Karola Zuchwałego.
Jak powiedział PAP ks. kanonik Stefan Cegłowski, historyk sztuki, a jednocześnie proboszcz płockiej parafii katedralnej, odzyskany obraz jest w dobrym stanie i obecnie znajduje się już na ekspozycji w tamtejszym Muzeum Diecezjalnym. Zaznaczył, iż tym samym obraz powrócił do kolekcji przekazanej tej placówce z początkiem XX wieku przez ks. kanonika Józefa Mrozowskiego (1864-1924) z Warszawy, kolekcjonera dzieł sztuki, zaprzyjaźnionego z Janem Czesławem Moniuszko.
„Obraz przedstawiający cesarza Maksymiliana I, jego dzieci i małżonkę Marię oraz biskupa Ciołka wraz z płockim duchowieństwem, był w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Płocku do II wojny światowej. Został stamtąd przeniesiony przez okupacyjne władze niemieckie do jednego z urzędów. Gdy wojna się kończyła urzędnik lub ktoś inny zabrał obraz ze sobą i tak wywędrował on z Polski” – wyjaśnił ks. Cegłowski. „Starania o odzyskanie obrazu trwały od kilku lat po tym, jak otrzymaliśmy informację, że nadal istnieje. To szczęśliwy finał długich rozmów, by obraz powrócił. Tak się ostatecznie stało i stąd nasza radość” – dodał.
Na obrazie „Wręczenie herbu kapitule płockiej” przedstawiony został przechowywany obecnie w skarbcu płockiej katedry relikwiarz św. Zygmunta ufundowany w 1370 r. przez króla Kazimierza Wielkiego w darze dziękczynnym za uzdrowienie z ciężkiej choroby. Relikwiarz w formie hermy - popiersia wieńczy piastowski złoty diadem wysadzany szafirami, rubinami i perłami. Zawiera on szczątki króla Burgundii, które do Płocka przywiózł w 1166 r. biskup Roch Werner.
Rządy św. Zygmunta, który był królem Burgundii w początku VI wieku, przerwało zabójstwo syna Sigeryka z pierwszego małżeństwa, do czego namówiła władcę jego druga żona. Pokutując Zygmunt wstąpił do klasztoru, który opuścił, by bronić swego kraju, gdy król Ostrogotów Teodoryk Wielki - dziadek Sigeryka - wypowiedział Burgundii wojnę. Po przegranej Zygmunt został schwytany. Zginął wrzucony do studni wraz ze swoją rodziną. Według tradycji woda w studni nabrała cudownej mocy uzdrawiania chorych, a samego Zygmunta zaczęto porównywać do starotestamentowego króla Dawida, który również odpokutował popełnione czyny.
Męczeńską śmierć Zygmunta upowszechnił zakon benedyktyński, doprowadzając w XII wieku do jego kanonizacji. W XIV i XV wieku św. Zygmunt był jednym z najbardziej popularnych świętych w całej Europie. Współcześnie jego kult, oprócz Polski i Francji, jest szczególnie pielęgnowany także w Szwajcarii i w Czechach.
Muzeum Diecezjalne w Płocku istnieje od 1903 r. Mieści się w dwóch budynkach: wzniesionym na początku XX wieku według projektu architekta Stefana Szyllera (1857-1933) oraz w dawnym opactwie benedyktyńskim. Placówka posiada m.in. bogate zbiory sztuki sakralnej, w tym rzeźby, od czasów średniowiecza do XVIII wieku, a także największą w Polsce kolekcję pasów kontuszowych. Są tam także galeria malarstwa oraz kolekcje złotnictwa, numizmatyki i zbiory archeologiczne. (PAP)
mb/ agz/
