Amerykański pisarz Harry Mathews, należący do czołowych przedstawicieli postmodernizmu, zmarł w środę w wieku 86 lat w Key West na Florydzie - powiadomił w czwartek jego francuski wydawca Paul Otchakovsky-Laurens.
Mathews, który przyjaźnił się z Georgesem Perekiem, francuskim pisarzem i eseistą pochodzącym z rodziny polskich Żydów, był pierwszym oprócz Marcela Duchampa Amerykaninem, należącym do eksperymentalnej grupy literackiej OuLiPo (UOvroir de LItterature POtentielle). To właśnie Perec, uważany za najważniejszego eksperymentatora formalnego w literaturze 2. połowy XX wieku, wciągnął Amerykanina do OuLiPo.
Założona w 1960 roku przez Raymonda Queneau w ramach Kolegium 'Patafizyki grupa zrzeszała pisarzy, którzy w twórczości literackiej posługiwali się wzorami i prawami zaczerpniętymi z matematyki. Parodystyczne zacięcie 'patafizyki polegało na kpinach z naukowości i uczonych rozpraw. Mathews do spółki z Alastairem Brotchie opublikował w 1998 roku "Oulipo Compendium" (kompendium Oulipo), będące encyklopedycznym opracowaniem ugrupowania i jego członków.
Urodził się w 1930 roku w Nowym Jorku, studiował muzykę i muzykologię na uniwersytetach Princeton i Harvarda, który ukończył w 1952 roku. Wyjechał do Francji, aby tam kontynuować studia muzyczne, z których jednak wkrótce zrezygnował, poświęcając się całkowicie literaturze.
Pierwsze poezje, utrzymane w duchu szkoły nowojorskiej, publikował w pismach w 1956 roku; dwa lata później napisał pierwszą powieść pod wpływem fascynacji awangardowym francuskim pisarzem Raymondem Rousselem.
W 1962 roku ukazały się "Przemiany", wydane w Polsce w 1987 roku. Jest to wielopłaszczyznowa powieść o ekscentrycznych przygodach narratora, łącząca sensacyjne wątki z innowacjami stylistycznymi.
Mathews napisał w sumie 11 powieści; jedną z ostatnich było, również przetłumaczone na język polski "Moje życie w CIA" z 2005 roku. W Polsce ukazał się też zbiór jego krótkich utworów zatytułowany "Osobne przyjemności".
Pisarz wydał także kilka tomów poezji, tłumaczeń i esejów krytyczno-literackich.
Dzielił życie między Francję a Stany Zjednoczone, gdzie od 1978 roku z przerwami wykładał na kilku uniwersytetach amerykańskich.
Dwukrotnie żonaty, najpierw w latach 1949-61 z przyjaciółką z dzieciństwa, późniejszą francuską rzeźbiarką, Niki de Saint Phalle, której sławę przyniosły pełne humoru kolorowe, olbrzymie plenerowe rzeźby i instalacje, a następnie przez 30 lat z francuską pisarką Marie Chaix. (PAP)
klm/ kar/
