Podpisanie protokołu wymiany zbiorów archiwalnych z Księstwem Lichtensteinu - dokumenty podpisali naczelny dyrektor Archiwów Państwowych dr Wojciech Woźniak (P) i dyrektor Kolekcji Książęcej Liechtensteinów dr Johann Kraeftner (2P) w obecności pary książęcej Liechtensteinu: księcia regenta Alojzego (L) z małżonką księżniczką Zofią (2L) oraz wicepremiera, ministra kultury Piotra Glińskiego (3L). Fot. PAP/M. Obara
W MKiDN podpisano protokół wymiany zbiorów archiwalnych z Księstwem Liechtensteinu. Fragmenty b. archiwum miejskiego Gdańska i b. Archiwum Dworskiego Książąt Liechtenstein, wywiezione podczas wojny do ZSRR, omyłkowo zamieniono podczas zwracania ich z Moskwy.
Porozumienie o wymianie materiałów archiwalnych podpisali w środę naczelny dyrektor Archiwów Państwowych Wojciech Woźniak i dyrektor Kolekcji Książęcej Liechtensteinów Johann Kraeftner.
Minister kultury Piotr Gliński: Dzisiejsze wydarzenie jest w moim odczuciu ogromnie ważne. Jego celem jest sfinalizowanie wymiany materiałów archiwalnych, które z racji ich treści winny być przechowywane zgodnie ze swoją tematyką w macierzystych archiwach państwowych Księstwa Liechtensteinu i Rzeczpospolitej Polskiej. W wyniku II wojny światowej i jej następstw w archiwach obu państwa znalazły się omyłkowo akta obcej proweniencji, które nie są związane z przechowywanym przez nie zasobem archiwalnym.
W Archiwum Państwowym w Gdańsku przechowywano fragment byłego Archiwum Dworskiego Książąt Panujących von Liechtenstein. Materiały trafiły tam omyłkowo podczas rewindykacji akt gdańskich wywiezionych w czasie II wojny do ZSRR. Natomiast do zbiorów Archiwum Dworskiego Książąt Panujących von Liechtenstein w Wiedniu, będących własnością rodziny Liechtensteinów, podczas austriacko-rosyjskiej wymiany archiwaliów w 1997 r., strona rosyjska przekazała omyłkowo fragment dawnego archiwum miejskiego w Gdańsku z okresu od XVI do XIX w.
"Dzisiejsze wydarzenie jest w moim odczuciu ogromnie ważne. Jego celem jest sfinalizowanie wymiany materiałów archiwalnych, które z racji ich treści winny być przechowywane zgodnie ze swoją tematyką w macierzystych archiwach państwowych Księstwa Liechtensteinu i Rzeczpospolitej Polskiej. W wyniku II wojny światowej i jej następstw w archiwach obu państwa znalazły się omyłkowo akta obcej proweniencji, które nie są związane z przechowywanym przez nie zasobem archiwalnym. W tym przypadku mamy do czynienia z jednej strony z fragmentem dawnego archiwum miejskiego Gdańska z XVI-XIX w. oraz fragmentem Archiwum Dworskiego Książąt Panujących von Liechtenstein" - mówił minister kultury Piotr Gliński.
Zbiór jaki pozyskała strona polska trafi do Archiwum Państwowego w Gdańsku, gdzie zostanie udostępniony publiczności. "To niezwykle cenne dokumenty. Zawierają zarówno dokumentację życia społecznego XVI-wiecznego Gdańska np. rachunki, pokwitowania wypłat z kas zapomogowych gdańskiego ratusza dla mieszkańców, ale także sprawozdania burmistrza z przepływu towarów na bramach miejskich czy część dokumentacji udziału Gdańska w Związku Hanzeatyckim. To znakomite dokumenty i wspaniałe dziedzictwo kultury" - podkreślił minister.
Książę Liechtensteinu Alojzy, który uczestniczył w uroczystości wspólnie z księżną Zofią zaznaczył, że chciałby serdecznie podziękować za możliwość wymiany archiwaliów. "Po udanie rozwijających się stosunkach politycznych i gospodarczych cieszy mnie bardzo, że rozpoczynamy rozwój intensywniejszych stosunków kulturalnych właśnie poprzez wymianę tych archiwaliów. Są one dla nas szalenie ważne, ponieważ to świadectwo dziedzictwa przeszłości, istotny element pozwalający nam zrozumieć naszą historię" - mówił.
Książę Liechtensteinu Alojzy, który uczestniczył w uroczystości wspólnie z księżną Zofią zaznaczył, że chciałby serdecznie podziękować za możliwość wymiany archiwaliów. "Po udanie rozwijających się stosunkach politycznych i gospodarczych cieszy mnie bardzo, że rozpoczynamy rozwój intensywniejszych stosunków kulturalnych właśnie poprzez wymianę tych archiwaliów. Są one dla nas szalenie ważne, ponieważ to świadectwo dziedzictwa przeszłości, istotny element pozwalający nam zrozumieć naszą historię" - mówił.
"Mam nadzieję, że uda nam się szybko sfinalizować powrót tej ostatniej części archiwaliów, które niestety nie wróciły po tym, jak sowieccy żołnierze zabrali połowę archiwów należących do mojej rodziny do Moskwy. Cieszę się także, że jesteśmy w stanie odzyskać brakujące elementy, które stanowią istotny fragment nie tylko historii naszej rodziny, ale także kraju. Jestem przekonany, że ta wizyta, jak również wymiana archiwaliów pozwoli nam pogłębić i tak już doskonałe relacje pomiędzy naszymi państwami" - podkreślił książę.
Wśród przekazanych do Polski archiwaliów są dokumenty działalności handlowej Gdańska, supliki skierowane do rady miasta, rachunki z okresu I Rzeczypospolitej, materiały dotyczące Związku Hanzeatyckiego i uczestnictwa w nim Gdańska. O ich przynależności do gdańskiego archiwum świadczy nie tylko treść dokumentów, lecz też dawne inwentarze oraz podpisy pisarzy, rajców i burmistrzów ówczesnego Gdańska. Wśród nich są tak znaczące nazwiska jak Jan Heweliusz, Walenty von Bodeck czy Wincenty Fabricius.
Jak wyjaśniła zastępca dyrektora Archiwum Państwowego w Gdańsku Katarzyna Kubicka materiały przekazywane Księstwu Liechtenstein to głównie akta o charakterze gospodarczym dotyczące posiadłości ziemskich rodziny książęcej. "Zawierające wszelkiego rodzaju układy np. sprzedaży, budowy szkół, sprawy gospodarcze, winnice. Jest też ciekawy tom ze zbiorów bibliotecznych, który zawiera tablice genealogiczne. Wymieniane dzisiaj akta bezpośrednio po wojnie zostały zarekwirowane przez armię rosyjską i przewiezione do Moskwy, gdzie w magazynach przechowywane były obok siebie, w związku z czym zostały pomylone. Dokumenty te są bardzo ciekawe i zawierają wiele cennych źródeł, z których zapewne będą wielokrotnie korzystać historycy" - dodała. (PAP)
akn/ agz/
