Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Magdalena Gawin. Fot. PAP/L. Szymański
Powołanie Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków oraz zwiększenie wpływu ministra kultury i Generalnego Konserwatora Zabytków na działalność wojewódzkich konserwatorów zabytków zakłada projekt noweli o ochronie zabytków skierowany do dalszych prac przez sejmową komisję kultury.
W czwartek na posiedzeniu komisji kultury i środków przekazu odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw.
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Magdalena Gawin powiedziała, że jedną z najważniejszych zmian proponowanych w nowelizacji jest wzmocnienie finansowania ochrony zabytków w Polsce przez powołanie Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków, którego dysponentem będzie minister kultury. "Przychodami Funduszu będą wpływy z administracyjnych kar pieniężnych oraz nawiązek. Będą one przeznaczone na dofinansowanie nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich lub restauratorskich przy zabytkach wpisanych na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich bądź robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru" - mówiła Gawin.
Gawin tłumaczyła, że dofinansowanie nakładów koniecznych na wyżej wymienione prace będzie miało dwa źródła - budżetowe, tak jak obecnie, oraz pozabudżetowe - z Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków.
Wiceminister kultury poinformowała także, że nowela zakłada wprowadzenie administracyjnych kar pieniężnych zamiast postępowań w sprawach o wykroczenia np. za brak właściwej ochrony nad zabytkiem. "Zamieniamy wykroczenia na kary administracyjne, żeby usprawnić cały system ochrony nad zabytkami. (...) Tutaj jest bardzo ważne, żeby pamiętać o tym, że kary administracyjne podlegają po pierwsze miarkowaniu, nie ma automatu, to jest tylko instrument w rękach konserwatorów zabytków, który może być użyty w drastycznych wypadkach, po wtóre jeszcze są to kary, które podlegają w zasadzie dwuinstancyjności, czyli jeśli wojewódzki konserwator zabytków nałoży taką karę za uporczywe odmawianie zabezpieczenia zabytku (...) to tego typu decyzja będzie mogła być zaskarżona do organu drugiej instancji" - wyjaśniła Gawin.
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Magdalena Gawin powiedziała, że jedną z najważniejszych zmian proponowanych w nowelizacji jest wzmocnienie finansowania ochrony zabytków w Polsce przez powołanie Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków, którego dysponentem będzie minister kultury.
Projekt noweli proponuje wprowadzenie administracyjnych kar pieniężnych, np. karę w wysokości od 500 do 2000 zł dla właściciela zabytku wpisanego na Listę Sarbów Dziedzictwa albo wpisanego do rejestru lub innego zabytku znajdującego się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, który nie powiadomił ministra kultury albo wojewódzkiego konserwatora zabytków o uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku nie później niż w terminie 14 dni od dowiedzenia się o tym zdarzeniu. Taką samą karę przewidziano wobec osób, które uniemożliwiają lub utrudniają dostęp do zabytku organowi ochrony zabytków, wykonującemu uprawnienia wynikające z ustawy.
Nowela przewiduje także wprowadzenie administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 500 do 500 000 zł za prowadzenie bez pozwolenia albo niezgodnie z zakresem lub warunkami określonymi w pozwoleniu - prac konserwatorskich, restauratorskich lub badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa albo prac konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich lub architektonicznych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków lub robót budowlanych w jego otoczeniu albo badań archeologicznych. Ponadto projekt zakłada, że wprowadza się karę pieniężną za niewykonanie zaleceń pokontrolnych w wysokości od 500 do 50 000 zł.
Kary administracyjne miałyby zacząć obowiązywać od stycznia 2018 roku.
Kolejną zmianą, która wprowadzi nowela, jest zwiększenie wpływu ministra kultury i Generalnego Konserwatora Zabytków na działalność wojewódzkich konserwatorów zabytków, dotychczas podlegających władzom samorządowym.
"Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w imieniu, którego zadania i kompetencje wykonuje Generalny Konserwator Zabytków, ponosi indywidulaną odpowiedzialność polityczną przed Sejmem za stan spraw w dziedzinie ochrony zabytków, tymczasem rzeczywiste środki oddziaływania ministra w tej sferze są niedostateczne" - czytamy w uzasadnieniu ustawy.
Wedle projektu zmianie ulegnie tryb powoływania wojewódzkich konserwatorów zabytków. Wojewoda będzie powoływał wojewódzkiego konserwatora zabytków wyłącznie na wniosek Generalnego Konserwatora Zabytków, który wskazuje kandydata. Obecnie Generalny Konserwator wyraża tylko zgodę na powołanie na stanowisko WKZ kandydata przedstawionego przez wojewodę.
Ponadto celem projektowanej ustawy jest udzielenie tymczasowej ochrony zabytkom nieruchomym w toku postępowania o wpis do rejestru zabytków. Regulacja ma za zadanie wyeliminowanie sytuacji, gdy po wszczęciu postępowania w sprawie wpisania zabytku do rejestru właściciel tego zabytku dokonuje jego zniszczenia, czym udaremnia cel postępowania.
W nowelizacji wprowadzono także wymóg, aby w ewidencji gruntów i budynków ujawniana była informacja o rozpoczęciu postępowania w sprawie wpisania zabytku nieruchomego do rejestru. Dzięki temu rozwiązaniu osoba zainteresowana nabyciem nieruchomości będzie miała dostęp do informacji, czy nieruchomość nie jest objęta postępowaniem w sprawie wpisania zabytku do takiego rejestru. (PAP)
ksi/ itm/
