Prof. Piotr Wandycz podczas uroczystości odebrania doktoratu honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. 2000 r. Fot. PAP/J. Bednarczyk
W kościele św. Rity w Hamden w stanie Connecticut odbyły się we wtorek uroczystości pogrzebowe historyka Piotra Wandycza - profesora Uniwersytetu Yale, członka wielu korporacji naukowych, w tym Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk.
Prof. Wandycz zmarł 29 lipca w Branford w Connecticut. Przez wiele lat wykładał na Uniwersytecie Yale. Był ekspertem w dziedzinie historii najnowszej, historii Polski i Rosji, a także dziejów dyplomacji. Opublikował około 20 książek, w tym monografię "The United States and Poland", wydaną w 1980 roku przez Harvard University Press. W Wydawnictwie Poznańskim w roku 2009 ukazała się jego książka “O czasach dawniejszych i bliższych. Studia z dziejów Polski i Europy Środkowo-Wschodniej”. Napisał ponadto blisko 500 artykułów, esejów naukowych i recenzji książek. Wiele jego tekstów ukazało się w wydawanych przez paryski Instytut Literacki "Zeszytach Historycznych".
Piotr Wandycz urodził się 20 września 1923 w Krakowie. Po wybuchu wojny wyjechał wraz z rodziną w 1939 roku do Rumunii, a później do Francji. Ukończył Polskie Liceum im. Cypriana Norwida w Villard de Lans, podejmując potem studia na uniwersytecie w Grenoble.
Od 1942 roku przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Służbę zakończył w stopniu podporucznika. Licencjat i magisterium uzyskał na Uniwersytecie Cambridge, a doktorat w London School of Economics and Political Science.
Od lat pięćdziesiątych prof. Wandycz przebywał w Stanach Zjednoczonych. W latach 1954-1966 był profesorem na Uniwersytecie Indiana w Bloomington, a następnie do roku 1997 w Yale. Należał do prestiżowych stowarzyszeń American Historical Association i American Association for the Advancement of Slavic Studies.
„Reprezentował sobą wszystko, co najlepsze z tradycji patriotycznej emigracji żołnierskiej po 1945 roku. Zarówno w działalności naukowej, jak i społecznej poświęcił się sprawie polskiej, walce o wolną i demokratyczną Polskę. Bliskie mu były wszelkie inicjatywy, które ten ideał przybliżały. Wspierał je i osobistym zaangażowaniem, i własnym autorytetem” – powiedział PAP profesor College Hunter w Nowym Jorku Czesław Karkowski.
Jak dodał, prof. Wandycz był znaną postacią środowiska polskiego w Nowym Jorku. Choć mieszkał w Connecticut i pracował w Yale, był aktywny w nowojorskich organizacjach, często też zjawiał się w mieście. Ceniony za mądrość i naukowe osiągnięcia, lubiany za uprzejmość i charakterystyczną „przedwojenną” szarmanckość, angażował się w działalność Instytutu Piłsudskiego, ale szczególnie bliski mu był Polski Instytut Naukowy (PIASA), którego dyrektorem wykonawczym był w latach 1966-69 jego ojciec Damian. W latach 1999-2008 prof. Piotr Wandycz pełnił funkcję prezesa PIASA.
Paryska Sorbona, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Wrocławski i Katolicki Uniwersytet Lubelski uhonorowały go doktoratami honoris causa. Otrzymał także wysokie odznaczenia, w tym Krzyż Komandorski i Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Medal im. Hlavki Czechosłowackiej Akademii Nauk.
Zmarły pozostawił żonę Teresę, troje dzieci - Katarzynę, Joannę i Antoniego - oraz dwoje wnucząt.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ dmi/ mc/
