Dzień Zaduszny, obchodzony 2 listopada po uroczystości Wszystkich Świętych, jest dniem modlitw za wszystkich zmarłych - zwłaszcza za dusze odbywające pokutę w czyśćcu. Tego dnia Kościół katolicki modli się w intencji ich zbawienia.
Istnienie czyśćca Kościół katolicki ogłosił jako dogmat na soborze w Lyonie w 1274 roku; na XXV sesji Soboru Trydenckiego (1545-1563) ogłoszono z kolei dekret, że duszom w nim przebywającym można pomagać, "zanosząc prośby przed tron Boży".
Tradycja obchodów Dnia Zadusznego, zwanego też w Polsce Zaduszkami, sięga czasów biblijnych. Pierwsze wzmianki o zapisywaniu w specjalnych księgach imion osób zmarłych można odnaleźć już w Starym Testamencie.
Dzień Zaduszny zapoczątkował w chrześcijaństwie św. Odilon, opat benedyktynów w Cluny we Francji. Dzień ten miał być przeciwwagą dla pogańskich obrządków ku czci zmarłych. W 998 r. Odilon zarządził modlitwy za dusze zmarłych, wyznaczając na to pierwszy dzień po uroczystości Wszystkich Świętych, czyli 2 listopada. Termin i sama idea szybko się rozpowszechniły we Francji, Anglii, Niemczech i w Italii. W XIII wieku zwyczaj ten w Kościele katolickim stał się powszechny.
W Polsce tradycja Dnia Zadusznego zaczęła się tworzyć już w XII wieku, a z końcem XV wieku była znana w całym kraju. W Zaduszki odwiedza się cmentarze, groby zmarłych z rodziny i uczestniczy we mszach w intencji zmarłych. Tego dnia, na znak pamięci o zmarłych, zapala się na grobach znicze i składa się kwiaty.
W 1915 r. papież Benedykt XV na prośbę opata benedyktynów zezwolił, aby tego dnia każdy ksiądz mógł odprawić trzy msze: w intencji poleconej przez wiernych, za wszystkich wiernych zmarłych i według intencji papieża.
W oktawie uroczystości Wszystkich Świętych (miedzy 1 a 8 listopada) można uzyskać odpusty zupełne dla siebie lub dla kogoś zmarłego. Oprócz zwykłych warunków (stan łaski uświęcającej, brak przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, przyjęcie komunii i modlitwa w intencjach papieża), należy spełnić jeden dodatkowy: odwiedzić cmentarz i tam się pomodlić w intencji zmarłych.
Wśród różnego rodzaju form modlitewnej pamięci o zmarłych szczególne miejsce zajmują wypominki. Jest to specjalne nabożeństwo za zmarłych, podczas którego wyczytywana jest lista imion i nazwisk zmarłych osób, które wierni chcą w modlitwie polecać Bogu. Wierni wypisują na kartkach nazwiska nieżyjących bliskich i wraz z dobrowolną ofiarą przynoszą je do parafialnej kancelarii lub kościelnej zakrystii. Ksiądz sporządza listę nazwisk zmarłych, którą odczytuje podczas nabożeństwa, wzywając zebranych do modlitwy w ich intencji. Najczęściej wierni odmawiają w intencji zmarłych różaniec lub tradycyjną modlitwę "Wieczny odpoczynek".
Wypominki często funkcjonują w dwojakiej odmianie jako listopadowe (miesięczne) – gdy imię zmarłego wyczytuje się podczas listopadowego nabożeństwa za zmarłych oraz roczne – gdy zmarłych wspomina się przez cały rok, w każdą niedzielę przed mszą św. (PAP)
autor: Stanisław Karnacewicz
edytor: Karolina Wichowska
skz/ karo/
