Wystawa „Żegota. Ukryta pomoc”

„Żegota” była podziemną organizacją, finansowaną w głównej mierze przez Rząd Polski na Uchodźstwie, skupiającą setki osób. Byli wśród nich m.in. lekarze, pracownicy opieki społecznej, kurierzy, łączniczki, konspiracyjni drukarze. Choć wywodzili się z różnych środowisk łączył ich wspólny cel: uratowanie przed Zagładą możliwie jak największej liczby Żydów. Współpracownicy „Żegoty” dostarczali fałszywych dokumentów, organizowali ucieczki z gett i obozów, znajdowali bezpieczne kryjówki, zajmowali się transportem osób zagrożonych, w tym także poza granice Generalnego Gubernatorstwa, zaopatrywali potrzebujących w żywność, leki i środki finansowe.

Wystawa jest opowieścią o bohaterstwie i poświęceniu, ale także o zdradzie i podłości, o odwadze i strachu, o nadziei i bezsilności, o ludzkiej godności i poniżeniu, o dokonywaniu wyborów, od których zależało życie innych, czyli o tym wszystkim, co towarzyszyło ludziom starającym się ratować Żydów przed losem, jakim przygotowali im Niemcy, którzy eksterminację tej grupy ludności uczynili jednym z celów III Rzeszy.

Ekspozycja jest podzielona na trzy zasadnicze części. Pierwsza jest wprowadzeniem w tematykę Zagłady Żydów. Przedstawia postawy społeczeństwa polskiego wobec Zagłady, różne formy pomocy, zarówno indywidualnej jak i zorganizowanej. Szczególnie istotnym elementem tej części jest historia krakowskiej Rady Pomocy Żydom, jej metody działania oraz strategie ratowania ludzkiego życia. Zakres terytorialny i tematyczny tej części nie ogranicza się tylko do Krakowa, ze względu na obszar, jaki znajdował się pod opieką krakowskiej komórki Rady Pomocy Żydom, obejmujący południową część Polski w granicach przedwojennych - od Śląska po Lwów oraz na ścisłe związki z centralą w Warszawie i innymi miastami w Generalnym Gubernatorstwie.

Druga część wystawy skupia się na indywidualnych historiach pomocy z Krakowa i Małopolski, a także prezentuje warunki życia w ukryciu. Jej narracja jest prowadzona z perspektywy osób udzielających i szukających schronienia, jej celem jest inspirowanie odwiedzających do stawiania własnych pytań i poszukiwania odpowiedzi odnośnie ludzkich postaw w sytuacjach ekstremalnych. Ostatnia część w formie podsumowania prezentuje historię lat powojennych aż do czasów współczesnych, stawia pytania dotyczące uniwersalnego przesłania Żegoty, przedstawi podejmowane próby upamiętnienia działalności Rady Pomocy Żydom, a także szkicuje spory, jakie wokół tematu ratowania narosły w ostatnich dziesięcioleciach.

Integralną częścią wystawy jest katalog, w którym przedstawiona jest m.in. historia krakowskiej Rady Pomocy Żydom, a także niepublikowane dotąd indywidualne historii ukrywania się i ratowania. Publikacja ma charakter pracy naukowo-badawczej, gdyż działalność krakowskiej RPŻ nie doczekała się dotąd szczegółowego opracowania, a także popularyzatorski.

Czas trwania wystawy: 16 XI 2017 r. – 8 VII 2018 r.

Miejsce wystawy: Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4

Tytuł wystawy: Kryptonim Żegota – ukryta pomoc

Wernisaż : 15 listopada 2017 rok, godz.18.00, Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4

Kurator wystawy: Bartosz Heksel

Wydarzenia towarzyszące wystawie na listopad i grudzień 2017 rok:

17.11.2017 godz. 16 30 – oprowadzanie po wystawie w ramach programu przewodnik dla zaawansowanych (Bartosz Heksel)

18.11.2017 godz. 12 – warsztaty Przerwane dzieciństwo. Życie dzieci w czasie wojny dla młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej (Katarzyna Odrzywołek)

19.11.2017 – oprowadzanie kuratorskie po wystawie w ramach Dni Otwartych Drzwi (Bartosz Heksel)

28.11.2017 godz. 17 – wykład Pomoc Żydom w powojennym kinie polskim połączona z projekcją (Roman Włodek)

05.12.2017 godz. 18 – Salon książki krakowskiej. Prezentacja katalogu, w którym przedstawiona jest m.in. historia krakowskiej Rady Pomocy Żydom, a także niepublikowane dotąd indywidualne historie ukrywania się i ratowania. Publikacja ma charakter pracy naukowo-badawczej, gdyż działalność krakowskiej RPŻ nie doczekała się dotąd szczegółowego opracowania, a także popularyzatorski.

09.12.2017 godz. 11 – oprowadzanie kuratorskie po wystawie (Bartosz Heksel)

Źródło: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa