„Kryptonim Żegota – ukryta pomoc” wystawa w muzeum Fabryka Emalia Oskara Schindlera
Różnorodne obiekty, w tym dokumenty i fotografie znalazły się na wystawie „Kryptonim Żegota – ukryta pomoc”, którą od czwartku będzie można oglądać w muzeum Fabryka Emalia Oskara Schindlera w Krakowie. 4 grudnia przypadnie 75. rocznica powołania Żegoty.
Wystawa jest poświęcona ludziom zaangażowanym w działalność Rady Pomocy Żydom, którzy na rozmaite sposoby pomagali Żydom zamkniętym w gettach i obozach koncentracyjnych na terenie Generalnego Gubernatorstwa, a także ukrywającym się na tzw. aryjskich papierach.
„To opowieść o bohaterstwie i poświęceniu, ale także o zdradzie i podłości, o odwadze i strachu, o nadziei i bezsilności, o ludzkiej godności i poniżeniu, o dokonywaniu wyborów, od których zależało życie innych, czyli o tym wszystkim, co towarzyszyło ludziom starającym się ratować Żydów przed losem, jakim przygotowali im Niemcy, którzy eksterminację tej grupy ludności uczynili jednym z celów III Rzeszy” – powiedział PAP w środę kurator ekspozycji Bartosz Heksel.
Na wystawie są rozmaite obiekty - od prac artystycznych, po przedmioty z czasów II wojny światowej. Wśród ciekawych eksponatów kurator wymienił m.in. skrzynię drewnianą z podwójnym dnem – służyła ona do przewożenia fałszywych dokumentów dla Żydów, należała do współpracowniczki Żegoty Wandy Wójcik; Fabryka Schindlera wypożyczyła skrzynię od Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie.
Ekspozycja jest podzielona na trzy części. Pierwsza jest wprowadzeniem w tematykę Zagłady Żydów. Przedstawia postawy społeczeństwa polskiego wobec Zagłady, różne formy pomocy, zarówno indywidualnej, jak i zorganizowanej. Szczególnie istotnym elementem – zaznaczają organizatorzy – tej części jest historia krakowskiej Rady Pomocy Żydom, jej metody działania oraz strategie ratowania ludzkiego życia. Zakres terytorialny i tematyczny tej części nie ogranicza się tylko do Krakowa, ze względu na obszar, jaki znajdował się pod opieką krakowskiej komórki Rady Pomocy Żydom (obejmowała południową część Polski w granicach przedwojennych - od Śląska po Lwów oraz na ścisłe związki z centralą w Warszawie i innymi miastami w Generalnym Gubernatorstwie).
„To opowieść o bohaterstwie i poświęceniu, ale także o zdradzie i podłości, o odwadze i strachu, o nadziei i bezsilności, o ludzkiej godności i poniżeniu, o dokonywaniu wyborów, od których zależało życie innych, czyli o tym wszystkim, co towarzyszyło ludziom starającym się ratować Żydów przed losem, jakim przygotowali im Niemcy, którzy eksterminację tej grupy ludności uczynili jednym z celów III Rzeszy” – powiedział PAP w środę kurator ekspozycji Bartosz Heksel.
Druga część wystawy skupia się na indywidualnych historiach pomocy z Krakowa i Małopolski, a także prezentuje warunki życia w ukryciu. Jej narracja jest prowadzona z perspektywy osób udzielających i szukających schronienia, jej celem jest inspirowanie odwiedzających do stawiania własnych pytań i poszukiwania odpowiedzi odnośnie ludzkich postaw w sytuacjach ekstremalnych.
Ostatnia część w formie podsumowania prezentuje historię lat powojennych aż do czasów współczesnych, stawia pytania dotyczące uniwersalnego przesłania Żegoty, przedstawi podejmowane próby upamiętnienia działalności Rady Pomocy Żydom, a także szkicuje spory, jakie wokół tematu ratowania narosły w ostatnich dziesięcioleciach.
Wystawę uzupełnia katalog, w którym są m.in. niepublikowane dotąd indywidualne historie ukrywania się i ratowania Żydów.
Ekspozycja czynna będzie do 8 lipca 2018 r.
Żegota, czyli Rada Pomocy Żydom, była podziemną organizacją, finansowaną w głównej mierze przez Rząd Polski na Uchodźstwie, skupiającą setki osób. Byli wśród nich m.in. lekarze, pracownicy opieki społecznej, kurierzy, łączniczki, konspiracyjni drukarze. Ich celem było niesienie pomocy Żydom.
Współpracownicy Żegoty dostarczali fałszywe dokumenty, organizowali ucieczki z gett i obozów, znajdowali kryjówki, zajmowali się transportem osób zagrożonych, w tym także poza granice Generalnego Gubernatorstwa, zaopatrywali potrzebujących w żywność, leki i środki finansowe.(PAP)
autor: Beata Kołodziej
bk/ agz/
bko/
