Fort Gerharda. Fot. PAP/M. Bielecki
Z dna mokrej fosy Fortu Gerharda w Świnoujściu wydobyto w piątek lufę armaty odprzodowej ważącą ok. 1,5 tony. Obiekt zachowany w idealnym stanie, pochodzi sprzed 1850 r., kiedy to zaniechano produkcji tego typu sprzętu artyleryjskiego.
Jak poinformował PAP Piotr Piwowarczyk z Fortu Gerharda, wydobyta lufa o długości 2 m należy do 12-funtowego działa o nieustalonym do tej pory pochodzeniu ani producencie. „Na pewno pochodzi ona sprzed 1850 r., kiedy to zaprzestano produkcji armat odprzodowych i wprowadzono technologię armat odtylcowych. Obecnie trwa identyfikacja mająca na celu ustalenie wieku jej powstania, gdyż tego typu działa były produkowane od XVI do połowy XIX w.” - wyjaśnił.
Pytany o stan zachowania obiektu powiedział, że jest on idealny. „Lufa nie jest w żaden sposób uszkodzona, pęknięta czy odłamana. Ze względu na to, że była ona przykryta metrową warstwą mułu, przebywała w środowisku beztlenowym, co oznacza, że nie zachodziły żadne procesy związane z korozją. Po umyciu widzimy na niej tylko patynę czasu” - opisuje Piwowarczyk.
Zaznaczył, że jest kilka hipotez dotyczących pochodzenia obiektu. „Jedną z najbardziej prawdopodobnych jest ta mówiąca, że jest to lufa forteczna z końca XVIII w. i początku XIX w. Wymaga to potwierdzenia przez historyka. Inna mówi, że może być to fragment pomnika albo elementem uzbrojenia twierdzy szańca szwedzkiego, który był nieopodal fortu” - wymienia.
Podczas wyciągania lufy armatniej w mule oblepiającym znaleziono mniejsze artefakty w tym amunicję pochodzącą z I i II wojny światowej.
Piwowarczyk przyznaje, że to pierwszy tak duży obiekt wyciągnięty z dna fosy. „Wielokrotnie zimą sondowaliśmy to miejsce i próbowaliśmy zlokalizować duże przedmioty za pomocą wykrywaczy metalu. Lufę armatnią znalazł przypadkowo nurek, który usuwał zaporę wykonaną przez bobra” - oznajmił.
„Za kilka tygodni planujemy próbę podjęcia z fosy prawdopodobnie małego pojazdu, mającego wielkość dużego motocykla lub małego samochodu. Znajduje się on kilkadziesiąt metrów od miejsca gdzie znajdowała się lufa. Teraz trwają prace sondażowe” - zapowiedział.
„Lufa stanowi obecnie własność Skarbu Państwa. Liczymy, że decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków i starosty świnoujskiego przedmiot ten na stałe pozostanie w forcie i zostanie włączony do naszej kolekcji” - dodał Piwowarczyk.
Fort Gerharda należy do najlepiej zachowanych XIX-wiecznych pruskich fortów nadbrzeżnych w Europie. Położony jest na wyspie Wolin, na prawym brzegu ujścia cieśniny Świny. Budowa fortu rozpoczęła się po wojnie prusko-duńskiej w 1848 r. i trwała 11 lat. Fort służył do obrony portu przed nieprzyjacielską flotą. (PAP)
autor: Marta Zabłocka
edytor: Paweł Tomczyk
mzb/ pat/
