Michał Kajka. Fot. PAP/Reprodukcja
Po kilkuletnich staraniach odrestaurowano miejsce pochówku mazurskiego poety ludowego Michała Kajki i jego żony Wilhelminy na cmentarzu we wsi Ogródek. Było to możliwe dzięki wsparciu finansowemu gminy Orzysz i powiatu piskiego – poinformowało muzeum poety.
Jak powiedział PAP kierownik Muzeum Michała Kajki w Ogródku Sławomir Szymankiewicz, istniejący dotychczas obelisk na cmentarzu był ufundowany przez Związek Literatów Polskich w 1952 r., czyli w czasach stalinizmu. Połączono wówczas w jedną mogiłę pojedyncze groby Michała Kajki (1858-1940) i jego żony Wilhelminy z Karasiów (1857-1937). Na tablicy nagrobnej nie umieszczono wtedy ani krzyża, ani inskrypcji "tu spoczywa w Bogu".
"Kajka był głęboko wierzącym chrześcijaninem. Ogromną część jego poezji stanowią modlitwy i pieśni religijne. Dlatego teraz miejsce jego pochówku nie tylko odrestaurowano, ale przede wszystkim nadano mu chrześcijański charakter" – wyjaśnił Szymankiewicz.
Na nowej tablicy znalazł się również fragment jednego z wierszy mazurskiego poety "Tęsknota za ojczystą mową". Odnowiono otoczenie grobu; zbudowano nowy chodnik i schody. Prace dofinansowało starostwo w Piszu i gmina Orzysz, które przeznaczyły po 10 tys. zł. Według kierownika, muzeum szukało środków na ten cel od 2010 r.
Michał Kajka (wł. Kayka) był działaczem mazurskim i poetą ludowym. W swoich wierszach podkreślał piękno miejscowych krajobrazów, bronił ojczystego języka i podtrzymywał na duchu Mazurów w walce o polską kulturę w czasach germanizacji.
Urodził się 27 września 1858 r. w Skomacku Wielkim w rodzinie chłopskiej. Uczęszczał do miejscowej szkoły elementarnej, a potem do szkoły ludowej w Rostkach. Po jej ukończeniu zatrudnił się jako parobek u bogatych włościan. Podjął także naukę zawodów murarza i cieśli, z których utrzymywał się do końca życia.
W wieku 17 lat zaczął pisać wiersze. Po raz pierwszy wydrukowano je w tygodniku "Mazur" w 1884 r. Dwa lata później jego kolejne utwory opublikowano w "Nowinach Śląskich", a w latach następnych także w "Gazecie Ludowej" i "Mazurskim Przyjacielu Ludu".
Twórczość Kajki odznaczała się niezwykłym patriotyzmem, zarówno lokalnym, jak i narodowym, a jednym z jej celów było przypominanie Mazurom o ich przynależności do Macierzy. W wierszach można odnaleźć wiele elementów traktujących o codziennym dniu ludu mazurskiego, a także związanych z ich życiem religijnym.
W 1883 r. Kajka wraz z żoną Wilhelminą przeprowadził się do Ogródka. Zaangażował się w działalność polityczną i społeczną. Od 1890 r. opiekował się biblioteką Towarzystwa Czytelni Ludowych w Ogródku. W 1896 r. współtworzył Mazurską Partię Ludową, zaś w 1907 r. wziął udział w odbywającym się w Szczytnie spotkaniu działaczy polskich z Wielkopolski i Mazur.
Agitował za włączeniem Mazur do Polski podczas plebiscytu w 1920 r., na spotkaniach często recytując swoje propolskie wiersze, zaś później działał w Zjednoczeniu Mazurskim i Związku Polskich Towarzystw Szkolnych. W 1935 r. odwiedził go pisarz Melchior Wańkowicz.
W związku z szykanami ze strony Niemców, pod koniec życia wiele utworów wydawał anonimowo. Zmarł 22 września 1940 r. w Orzyszu. Spoczął na cmentarzu ewangelickim w Ogródku. W 1968 r. – w 110. rocznicę urodzin poety – w domu, który zbudował i w którym mieszkał ponad pół wieku, otwarto muzeum.
Jego twórczość za życia została wydana tylko w jednym zbiorze – "Pieśni mazurskie" w 1927 r. Pośmiertnie wiersze Kajki opublikowano w wydaniach: "Wybór wierszy" (1954), "Wiersze wybrane" (1958), "Zebrałem snop plonu..." (1958), "Opowiadania uciesne" (1970) i "Z duchowej mej niwy..." (1982). (PAP)
autor: Marcin Boguszewski
edytor: Paweł Tomczyk
mbo/ pat/
