Senacka komisja jednogłośnie zadecydowała o niepodejmowaniu prac nad petycją w sprawie unieważnienia orderów i odznaczeń przyznanych w PRL, w latach 1944-89. Petycja Stowarzyszenia Walczących o Niepodległość 1956—89 w tej sprawie została przekazana do Kancelarii Prezydenta.
We wtorek Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji obradowała nad petycją w sprawie unieważnienia orderów i odznaczeń przyznanych w PRL w latach 1944-89.
Według senatora Jana Rulewskiego (PO) petycja budzi "wiele kontrowersji", a jej brzmienie jest "niewłaściwe". "Pytanie brzmi, czy autorom petycji chodzi o unieważnienie jakichś odznaczeń, np. dwudziestolecia PRL, i za tym cofnięcia - że takiego nie było i nie miało ono podstaw; czy też chodzi o cofnięcie decyzji, które nadają m.in. odznaczenia. Jak rozumiem, chodzi tutaj o cofnięcie decyzji" - zwrócił uwagę senator.
Rulewski podniósł też kwestię odznaczonych osób, które już nie żyją. "Można przyjąć, że jeśli nadaje się odznaczenia pośmiertnie, to na tej zasadzie można pośmiertnie zabierać" – ocenił Rulewski. Pytał także, czy ewentualne unieważnienie orderu czy odznaczenia mogłoby oznaczać ponowne przeliczenie emerytury. "Ten dodatek (...) wpływał na wysokość emerytury. Czy nie oznaczałoby to zmian decyzji emerytalnych?" - pytał senator.
Senator Andrzej Mioduszewski (PiS) ocenił, że dyskutowana petycja "idzie za daleko". "Gdyby to dotyczyło np. odznaczeń za utrwalanie władzy ludowej, to byłbym zdecydowanie za" – mówił. Tego samego zdania był senator Zbigniew Cichoń (PiS), który zaznaczył, że petycja "opracowana jest bardzo pobieżnie". "Propozycja wydaje się być nie do przyjęcia" – ocenił.
Dyrektor Biura Odznaczeń i Nominacji Kancelarii Prezydenta RP Roman Kroner zwrócił uwagę, że petycja ma charakter ogólny i dotyczy wszystkich orderów i odznaczeń nadawanych w PRL, a to są - jak zaznaczył - "różne odznaczenia". "Tak jak napisali autorzy petycji, również dotyczy nadawania odznaczeń osobom, które na to w pełni zasłużyły. Tam są m.in. odznaczenia dla powstańców wielkopolskich, żołnierzy września, powstańców warszawskich" - powiedział Kroner.
Zwrócił uwagę, że Biuro Odznaczeń i Nominacji Kancelarii Prezydenta RP prowadzi obecnie analizę nadań Orderów Virtuti Militari po 1944 r. Zadeklarował, że "chętnie zaprosi" do Kancelarii przewodniczącego stowarzyszenia na spotkanie w sprawie petycji.
Senatorowie jednogłośnie zadecydowali o niepodejmowaniu prac nad petycją; została ona przekazana do Kancelarii Prezydenta.
Przedmiotem petycji Stowarzyszenia Walczących o Niepodległość 1956—89, które wpłynęła do Kancelarii Senatu w listopadzie 2017 r., jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach w celu stwierdzenia, że ordery i odznaczenia przyznane przez władze Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w latach 1944—89 nie są uznawane za ordery i odznaczenia Rzeczypospolitej Polskiej.
Autorzy petycji proponują dodanie w ustawie art. 36a w brzmieniu: "Nie uznaje się orderów i odznaczeń przyznanych przez władze PRL w latach 1944—89 za ordery i odznaczenia Rzeczypospolitej Polskiej".
Wnoszący petycję powołują się na opinie historyków (Andrzeja Zawistowskiego, Jerzego Krzysztofa Eislera), którzy są zdania, iż Polska Rzeczpospolita Ludowa nie była państwem suwerennym a I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pełnił rolę podobną do roli namiestnika podczas zaborów.
"W dotychczasowej praktyce III RP pozbawiano orderów i odznaczeń z okresu PRL pojedyncze osoby, przy czym te najbardziej +zasłużone+ dla utrwalania władzy komunistycznej — jak np. generał Wojciech Jaruzelski — nie zostały takiego odznaczenia pozbawione. Historycy zgodni są, iż PRL nie była krajem suwerennym" - zaznaczono w piśmie.
Autorzy petycji wyrazili opinię, że w PRL ordery i odznaczenia nadawano w imieniu niesuwerennego państwa. Jednocześnie nie wykluczają, że wśród osób odznaczonych w PRL są takie, które zasługują na uhonorowanie; proponują, by przyznać im ordery lub odznaczenia już w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.(PAP)
autor: Marek Sławiński
masl/ itm/
