Oranżeria w parku pałacowym przy Zamku w Łańcucie. Fot. PAP/J. Ochoński
Prezentacja trzech głównych stylów ogrodowych: renesansowego, barokowego i angielskiego, atrapa balonu, którym Jan Potocki, miał latać nad Łańcutem to niektóre z elementów, jakie znajdą się w Centrum Edukacji Tradycji, które powstaje w Oranżerii Muzeum-Zamku w Łańcucie.
W dawnej łańcuckiej rezydencji Lubomirskich i Potockich ruszyły prace, które zmienią dotychczasową przestrzeń ekspozycyjną Oranżerii w Centrum Edukacji Tradycji im. Jana Potockiego. CET ma być gotowe do końca 2020 roku.
Jak powiedziała Joanna Garbulińska-Charchut z Muzeum-Zamku w Łańcucie głównym celem Centrum będzie ukazanie i promowanie wiedzy o kulturze, sztuce, tradycji staropolskiej i dawnym życiu codziennym polskiej arystokracji.
„W CET przedstawione zostaną czasy świetności dawnej Rzeczpospolitej i wielkich polskich rodów magnackich, właścicieli Łańcuta: Pileckich, Stadnickich, Lubomirskich i Potockich. O dawnych czasach opowiemy nowocześnie” – podkreśliła Joanna Garbulińska-Charchut. „Przekażemy wiedzę o przeszłości przy pomocy nowoczesnych technik i współczesnego języka. Łamiemy stereotyp muzeum w kapciach” - dodała.
W CET znajdzie się m.in. Słownik Sztuki Ogrodowej, który przybliży zwiedzającym trzy główne style ogrodowe: ogród renesansowy, ogród barokowy, zwany też klasycznym i ogród angielski (inaczej park krajobrazowy). Specjalne pokazy multimedialne zaprezentują poszczególne rodzaje ogrodów, zasady ich budowy, różnice między nimi, cechy stylistyczne, roślinność.
Ponadto dzięki projekcjom multimedialnym zaprezentowany zostanie także całoroczny cykl przyrodniczy. Będzie można zobaczyć, jak zmienia się ogród przez cztery pory roku: na rabatach, trawie i drzewach. Całość będzie sterowana gestami. Dodatkowych informacji udzielą lektorzy, których komentarze będą emitowane przez urządzenia przenośne.
Jedną z atrakcji CET będzie atrapa balonu, nawiązująca do wyczynu Jana Potockiego, który jako pierwszy Polak w końcu XVIII wieku latał takim statkiem powietrznym nad Łańcutem.
Joanna Garbulińska-Charchut wyjaśniła, że rekonstrukcja zostanie zrealizowana na podstawie ikonografii ze zbiorów francuskich i zdjęcia gondoli znanego francuskiego aeronauty Jeana-Pierre'a Blancharda, prezentowanej na światowej wystawie aeronautyki w Paryżu w 1903 r.
„Atrapa balonu zostanie wykonana zgodnie z opisem Blancharda, będzie pokryta połyskującą tkaniną, miękka w dotyku i nadmuchana od środka. Będzie to jedyna w Polsce tego typu rekonstrukcja historyczno-techniczna, świadcząca nie tylko o innowacyjności Jana Potockiego – właściciela Łańcuta, ale także mająca edukacyjny charakter” – oceniła pracownica Muzeum-Zamku.
Dodała, że zwiedzający będą mogli wejść do gondoli i zobaczyć film imitujący lot, przygotowany na podstawie zachowanych obrazów, grafik, projektów ogrodów, przedstawiający widok łańcuckiego parku z przełomu XVIII i XIX wieku. Ponadto naprzeciw balonu ustawiony zostanie panel dotykowy prezentujący krótką historię prekursorskich w tamtych czasach lotów.
Dzięki zainstalowanym interaktywnym podłogom na 1. piętrze budynku możliwa będzie m.in. rekonstrukcja kobierców, intarsjowanych łańcuckich podłóg, a nawet nauka kroków menueta.
Prezentacje holograficzne pozwolą zwiedzającym np. obejrzeć dookoła, w technice 3D, wybrane z kredensu naczynie lub zmienić zestaw naczyń w kredensie na inny. „Będą mogli także wraz z holograficzną służącą przygotować księżną Izabellę Lubomirską do kąpieli, a przy okazji obejrzeć warstwy strojów i ich XVIII-wieczne wykroje” – opowiadała Joanna Garbulińska-Charchut.
W CET znajdzie się też instalacja prezentująca teatry historyczne, znajdujące się na Europejskim Szlaku Teatrów Historycznych, a także na trasie Bałtyckiej, Cesarskiej, Nordyckiej i Germańskiej.
Wśród nich pokazany zostanie teatrzyk księżnej marszałkowej Izabeli Lubomirskiej, znajdujący się na pierwszym piętrze łańcuckiego zamku. W teatrzyku tym odbywały się koncerty i spektakle. Tam też w 1792 r. odbyła się światowa prapremiera humorystycznych jednoaktówek „Parady” jej zięcia - Jana Potockiego, znanego powieścio- i dramatopisarza, tworzącego w języku francuskim, autora m.in. „Rękopisu znalezionego w Saragossie”.
Zostanie zaprezentowana także historia łańcuckich rodów: Pileckich, Stadnickich, Lubomirskich i Potockich, a także księżnej marszałkowej Lubomirskiej i Janowi Potockiemu; każdy z rodów będzie miał własną przestrzeń ekspozycyjną.
Joanna Garbulińska-Charchut zapewniła, że Centrum będzie przyjazne dla osób o różnej niepełnosprawności: niesłyszących, niewidzących i niedowidzących, niepełnosprawnych ruchowo oraz umysłowo.
Realizacja CET w Oranżerii jest częścią projektu obejmującego także Ujeżdżalnię Muzeum-Zamku w Łańcucie. Projekt pod nazwą „Prace remontowo, konserwatorskie i budowlane Oranżerii oraz Ujeżdżalni w ramach przedsięwzięcia Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego dawnej Ordynacji Łańcuckiej poprzez prace remontowo-konserwatorskie oraz wykreowanie nowych przestrzeni ekspozycyjnych” otrzymał dofinansowanie w wysokości ponad 22 mln zł ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wartość inwestycji to prawie 32 mln zł. Realizacja projektu potrwa do końca 2020 r.(PAP)
autor: Agnieszka Pipała
edytor: Paweł Tomczyk
api/ pat/
