Andrzej Friszke laureatem Nagrody Historycznej im. Moczarskiego

Podczas czwartkowej gali wręczenia nagrody przewodniczący jury Henryk Samsonowicz podkreślił, że jury miało ciężkie zadanie, by wybrać jedną z dziesięciu godnych wyróżnienia książek. "Publikacja Andrzej Friszke jest pozycję szczególną, pokazującą korzenie buntu, który po wielu przekształceniach stał się zaczątkiem naszej transformacji ustrojowej. (...) Nazwiska bohaterów tej książki stały się znane dla całego pokolenia i kolejnych stając się odwołaniem dla wielu walczących o godność i wolność człowieka" - mówił Samsonowicz.

"Publikacja Andrzej Friszke jest pozycję szczególną, pokazującą korzenie buntu, który po wielu przekształceniach stał się zaczątkiem naszej transformacji ustrojowej. (...) Nazwiska bohaterów tej książki stały się znane dla całego pokolenia i kolejnych stając się odwołaniem dla wielu walczących o godność i wolność człowieka" - mówił Samsonowicz.

Jak ocenił Samsonowicz, Friszke ukazał narodziny buntu przeciwko fałszowaniu dziejów w warunkach stanowiących tło dramatycznych wydarzeń. "Analizował narastanie sprzeciwu wobec dyktatury głoszącej ideologię nie mającą bliskich związków z rzeczywistością. Udanie ukazał, jak rodziło się rewolucyjne doświadczenie, jak programowo i kadrowo różnymi etapami rozwijał się ruch społeczny. Pokazał te procesy przez pryzmat dziejów dwóch tytułowych bohaterów, których list stanowił taki kamień poruszający lawinę, która miała po ćwierćwieczu zmienić polską rzeczywistość ustrojową. Friszke znakomicie wykorzystał źródła, fascynująco przedstawił wydarzenia, tworząc dzieło, które wejdzie do kanonu, ale także dostarcza wielu refleksji dziś nam potrzebnych" - mówił przewodniczący jury.

Zwycięzca odbierając statuetkę z rąk córki patrona nagrody, Elżbiety Moczarskiej, zaznaczył, że to dla niego wzruszający moment i docenienie długiej pracy. "Mam do tej książki stosunek niezwykle osobisty. Ona jakoś się opiera o wiadomości, które docierały do mojego rodzinnego domu poprzez Radio Wolna Europa w 1967-1968 roku i jakoś tam mnie rozbudzały intelektualnie. Kiedy przyszedł czas wolnej Polski i można było tę historię detalicznie zrekonstruować na podstawie powiedzmy szczerze dosyć strasznych źródeł, głównie ubeckich materiałów, to było zadanie dla mnie ważne. Jakby zmierzenie się z legendą i ogromna radość, że ta legenda nie tylko się broni, ale nabiera coraz głębszego wyrazu, kiedy się zestawi swoją pamięć z materiałem archiwalnym. Ja tę opowieść kontynuuję i mam nadzieję, że uda mi się opowiedzieć całą tę historię rozciągającą się od wczesnych lat 60. do roku 1989, czyli naszą polską drogę do wolności" - powiedział Friszke.

Laureat konkursu otrzymał również nagrodę pieniężną w wysokości 50 tys. zł.

Jury konkursu w składzie: Władysław Bartoszewski, Andrzej Garlicki, Jan Kofman, Andrzej Kunert, Tomasz Łubieński, Daria Nałęcz, Juliusz Rawicz, Henryk Samsonowicz, Teresa Torańska oraz Krzysztof Dudek spośród ponad 70 zgłoszonych książek jury nominowało do nagrody 10 pozycji.

Oprócz zwycięskiej publikacji było to: "Od Shoah do Strachu. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych" Piotra Foreckiego; "Kręgi obcości. Opowieść autobiograficzna" Michała Głowińskiego; "Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów" Jacka Leociaka; "Iwaszkiewicz. Pisarz po katastrofie" Marka Radziwona; "Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989" Dariusza Stoli; "Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii" Hanny Świdy-Ziemby; "Tylnymi drzwiami. +Czarny rynek+ w Polsce 1944-1989" Jerzego Kochanowskiego; "Uzależnienie czy suwerenność? Odwilż październikowa w dyplomacji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 1956-1961" Jacka Tebinki oraz "Zbigniew Brzeziński" Patricka Vaughana.

Organizatorami konkursu było Narodowe Centrum Kultury i Fundacja Agory. Gala odbyła się w Bibliotece Narodowej, w której zbiorach specjalnych znajduje się archiwum Kazimierza Moczarskiego. (PAP)

akn/ hes/