Sejm w Piotrkowie, 1468 rok. Źródło: Sejm.gov.pl
550 lat temu, 13 lipca 1468 r., odbyło się spotkanie króla Kazimierza Jagiellończyka z dygnitarzami i ze szlachtą wielkopolską na sejmiku prowincjonalnym w Kole. Spotkanie poprzedziło sejm walny zwołany wówczas do Piotrkowa na październik.
Według przekazów Jana Długosza król Kazimierz Jagiellończyk przybył do Koła 1 lipca. Wcześniej spotkał się ze szlachtą na sejmiku małopolskim w Wiślicy odbywającym się w dniach 25–30 czerwca. Monarcha potrzebował pieniędzy na opłacenie żołnierzy biorących udział w wojnie z zakonem krzyżackim, zakończonej w 1466 r. Zarówno na małopolskim sejmiku prowincjonalnym w Wiślicy, jak i wielkopolskim w Kole zgromadzeni przychylili się do prośby króla, odkładając ostateczną decyzję do czasu sejmu walnego, który wyznaczono na 9 października 1468 r.
Sejmiki prowincjonalne (zwane również generalnymi) Małopolski i Wielkopolski funkcjonowały równolegle do sejmików ziemskich. Koło od XV do XVII w. było miejscem wielkopolskich sejmików generalnych poprzedzających sejmy walne. Tego rodzaju sejmiki dla Wielkopolski odbywały się także w Środzie i Sieradzu.
550 lat polskiego parlamentaryzmu
Wielkopolski sejmik prowincjonalny w Kole obejmował województwa poznańskie i kaliskie (odbywające wspólny sejmik w Środzie), sieradzkie i łęczyckie, a także województwa brzeskokujawskie i inowrocławskie (odbywające wspólny sejmik w Brześciu Kujawskim, a od 1510 r. w Radziejowie), ziemię dobrzyńską oraz – w miarę wymierania poszczególnych książąt linii mazowieckiej oraz włączania ich dzielnic do Korony –województwo rawskie (od 1476 ), złożone z ziemi rawskiej, gostyńskiej i sochaczewskiej, oraz województwo płockie (od 1495).
Sejm walny w Piotrkowie rozpoczął obrady 9 października 1468 r. Zebrali się na nim król, członkowie rady królewskiej oraz posłowie, którzy zostali wybrani na sejmikach prowincjonalnych. Podczas obrad podjęto różne sprawy. Do posłów król razem z członkami rady zwrócił się w sprawie znalezienia sposobu na dokonanie wypłaty żołnierzom zaległego żołdu. Posłowie uznali jednak, że nie posiadają odpowiedniego mandatu do podjęcia decyzji o udzieleniu pomocy królowi w tej sprawie. W związku z tym sejm nie podjął żadnej decyzji, ale odesłał ją na sejmiki prowincjonalne, które miały się odbyć 6 grudnia w Kole (sejmik wielkopolski) oraz 8 grudnia w Nowym Mieście Korczynie (sejmik małopolski).
Stosowną uchwałę w sprawie udzielenia pomocy Królestwu podjęto na sejmiku w Nowym Mieście Korczynie 8 grudnia 1468 r.
akr/ skp /
