Aktor Andrzej Seweryn podczas uroczystego wręczenia mu honorowej nagrody Kowadła. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Aktor i reżyser Andrzej Seweryn odebrał w poniedziałek w Krakowie honorową nagrodę „Kowadła”. Krakowskie Stowarzyszenie Kuźnica przyznało ją artyście w uznaniu „jego drogi życiowej naznaczonej służbą wielkiej sztuce i obywatelską odpowiedzialnością”.
Uhonorowano nią też "mistrzostwo Andrzeja Seweryna w słowie polskim i w słowie francuskim na scenach świata".
Uroczysta gala odbyła się w Krakowskim Teatrze Stu.
Publicysta Krzysztof Mroziewicz w laudacji podkreślił, że Andrzej Seweryn jest drugim – po Helenie Modrzejewskiej - polskim aktorem, który zrobił światową karierę. "Seweryn grał w Paryżu role wymagające perfekcyjnej znajomości mowy. Mówił jak rodowity Francuz, ale to jeszcze nie wystarczało, przynajmniej jemu samemu. Mówił po francusku tak, że zaistniał jako wielki aktor francuski. Dowodem jest decyzja dyrekcji Comedie Francaise o oddaniu mu jego garderoby na zawsze" – powiedział Mroziewicz. Dodał, że Seweryn dokonał we francuskim teatrze tego, co udało się Josephowi Conradowi w literaturze, który za życia stał się klasykiem powieści angielskiej.
"W dziedzinach aktorstwa i reżyserii stworzył nową jakość – impresjonizm teatralny. Kierunek ten istniał do tej pory w malarstwie, muzyce przede wszystkim francuskiej i w literaturze. Seweryn gra, jak Cezanne maluje. Każde zdanie wypowiedziane i zagrane jest centralnym punktem spektaklu i odnosi się do każdego innego zdania – punktu. Artysta nie poszukuje nowoczesności a relacji fizycznych i przestrzennych" - mówił Mroziewicz. "On zawsze mówi metaforami, woli poezję od publicystyki. Potrafi operować światłem myśli jak Claude Monet światłem optyki" – dodał.
Andrzej Seweryn, dziękując Stowarzyszeniu Kuźnica za nagrodę, powiedział, że nie jest jego zasługą to, iż może ją odebrać. "Mój zawód to nie jest zawód pisarza, to nie zawód kompozytora. Mój zawód to zawód zespołowy. To nie są banialuki, to nie jest fałszywa skromność czy kokieteria" – podkreślił. "To, że mogę dzisiaj stać przed Państwem i otrzymać tę nagrodę, jest zasługą wielu ludzi. Jest rezultatem najróżniejszych zbiegów okoliczności" – mówił. Aktor wspomniał swych przyjaciół, wychowawców, nauczycieli, mistrzów, reżyserów i aktorów, z którymi pracował, ludzi, którzy mieli wpływ na jego życie i współtworzyli jego doświadczenie.
Artysta podkreślił, że tragedia współczesności "polega na krótkiej pamięci". "To jest coś, co mnie przeraża, co uważam za coś, co czyni, że łatwo nami manipulować. I mamy dowód tego dzisiaj w Polsce" – powiedział Seweryn.
Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski podziękował aktorowi za jego "obywatelską odpowiedzialność". "Niewiele jest osób, które mają wytyczoną linię, z której nie schodzą, odpowiedzialności obywatelskiej, pewnego poczucia misji, przekonania o tej misji, przekazywania tego wszystkiego młodym pokoleniom" – mówił Majchrowski.
Jerzy Trela dedykował Andrzejowi Sewerynowi "Przesłanie Pana Cogito" Zbigniewa Herberta. Wspólnie z Jackiem Cyganem laureat "Kowadła" wykonał piosenkę.
Stowarzyszenie Kuźnica, założone przez Tadeusza Hołuja w 1975 r., gromadzi przedstawicieli świata kultury, nauki i sztuki, życia społecznego wyznających wartości lewicowe. "Kowadła" są przyznawane od 1976 r. osobom uznawanym przez członków Stowarzyszenia za autorytety i przewodników intelektualnych.
Laureatami tej nagrody byli m.in.: Tadeusz Łomnicki, Andrzej Wajda, Ryszard Kapuściński, Henryk Jabłoński, prof. Ewa Łętowska, Kazimierz Dejmek, Olga Lipińska, Mieczysław F. Rakowski, Andrzej Urbańczyk (pośmiertnie), Aleksander Małachowski, Jolanta Kwaśniewska, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, Festiwal Kultury Żydowskiej i jego inicjatorzy, Jacek Kuroń, ks. Stanisław Musiał (pośmiertnie), prof. Henryk Markiewicz, Jerzy Trela, Zygmunt Bauman, Krzysztof Jasiński, prof. Marian Stępień i prof. Jan Widacki.
Andrzej Seweryn – aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor naczelny Teatru Polskiego w Warszawie zadebiutował w sierpnia 1968 na deskach Teatru Ateneum. Grał na tej scenie do 1980 r., do momentu wyjazdu do Francji, gdzie zdecydował się pozostać po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego. Został aktorem teatrów francuskich i kinowych produkcji filmowych. Został zaangażowany - jako trzeci cudzoziemiec w historii teatru francuskiego - do jednego z najbardziej prestiżowych teatrów na świecie Comedie Francaise (1993 r.). Był profesorem w Ecole Nationale Superieure des Arts et Techniques du Theatre w Lyonie oraz w Conservatoire National Superieur d'Art Dramatique (CNSAD) w Paryżu.
Sławę aktora filmowego przyniosła mu w latach 70. rola Maksa Bauma w "Ziemi obiecanej" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Grał też w kolejnych filmach Wajdy m.in. w "Bez znieczulenia" i "Dyrygencie" – za tę rolę w 1980 r. otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora na festiwalu filmowym w Berlinie.
Inne znane role filmowe kreacje aktora to: De Fleurville w "Całkowitym zaćmieniu" (1995) Agnieszki Holland, Jeremi Michał Wiśniowiecki w "Ogniem i mieczem" (1999) Jerzego Hoffmana, Sędzia w "Panu Tadeuszu" (1999) Andrzeja Wajdy, kardynał Stefan Wyszyński w filmie "Prymas. Trzy lata z tysiąca" (2000) Teresy Kotlarczyk, Rejent w "Zemście" (2002) Wajdy, Piers Hasselburg w "Nightwatching" (2007) Petera Greenawaya, Adam Warczewski w "Różyczce" (2010) Jana Kidawy-Błońskiego oraz rola Zdzisława Beksińskiego w filmie "Ostatnia rodzina" w reż. Jana P. Matuszyńskiego.
W 2006 zadebiutował jako reżyser filmowy swoim obrazem "Kto nigdy nie żył..." z Michałem Żebrowskim w roli głównej. Na stałe do Polski powrócił w 2010 r. Od 1stycznia 2011 jest dyrektorem Teatru Polskiego.
Andrzej Seweryn jest Kawalerem Orderu Legii Honorowej, kawalerem Narodowego Orderu Zasługi i kawalerem Ordre des Arts et des Lettres. Otrzymał także Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski-Polonia Restituta i Złoty Medal "Zasłużony Kulturze – Gloria Artis".(PAP)
autor: Małgorzata Wosion-Czoba
wos/ mars/
