Przystanek tramwajowy na ul. Nowy Świat/Krakowskie Przedmieście, 1931–1933. Fot. NAC.
Ok. 350 zdjęć ukazujących życie codzienne Warszawy lat 1918-1939 i jej mieszkańców w obiektywie fotografów prasowych można od środy oglądać na wystawie w stołecznym Domu Spotkań z Historią. Ekspozycja jest częścią obchodów stulecia odzyskania niepodległości.
"Jako miejska instytucja kultury postanowiliśmy z okazji tej ważnej rocznicy pokazać stolicę w dwudziestoleciu międzywojennym na zdjęciach fotografów prasowych. To nasza kolejna opowieść fotograficzna o XX-wiecznej Warszawie" - powiedziała PAP kuratorka wystawy "Odzyskana. Fotoreportaż z Warszawy 1918–1939" Katarzyna Madoń-Mitzner.
Jak relacjonowała, początkowo planowano kwerendę w różnych archiwach, by z różnorodnych źródeł zebrać fotografie międzywojennej Warszawy. "Jednak zbiór zdjęć prasowych z koncernu +Ilustrowanego Kuriera Codziennego+, znajdujących się w zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego (NAC) okazał się oceanem fantastycznych zdjęć, ukazujących miasto i życie mieszkańców w latach 20. i 30. w tak różnorodny sposób, że problemem okazała się raczej ich selekcja na wystawę" - powiedziała Madoń-Mitzner.
"Nie jest to klasyczna wystawa historyczna, bardziej skupiamy się na tym, jak miasto wyglądało, jak żyli mieszkańcy, jakie było ich życie codzienne, jak to było pokazywane. Jeżeli pojawia się polityka, to widzimy te wydarzenia oficjalne przez pryzmat tego, co się wówczas działo +na mieście+. Układałyśmy fotografie tematycznie, by wywołać wrażenie, że się +wchodzi+ w miasto, spaceruje po nim. Oprócz typowych scen miejskich, eksponujemy także zdjęcia poświęcone takim tematom jak praca, edukacja, problemy społeczne. Możemy też obserwować, jak miasto zmieniało się i rozwijało architektonicznie. Zdjęcia są podpisane i komentowane przez varsavianistę Ryszarda Mączewskiego" - mówiła kuratorka.
Ważnym elementem wystawy jest także kalendarium przygotowane przez varsavianistę Jerzego S. Majewskiego. "To taki +kręgosłup historyczny+, także bogato ilustrowany zdjęciami dotyczącymi konkretnych wydarzeń. Ekspozycji towarzyszy również przegląd slajdów, filmowe materiały archiwalne oraz część poświęcona fotografii artystycznej z tego okresu" - dodała Madoń-Mitzner.
Druga z kuratorek ekspozycji Anna Brzezińska podkreśliła, że przygotowanie wystawy trwało ponad rok. "Przejrzałyśmy ogromną liczbę zdjęć z NAC. Była to dla mnie niezwykła przygoda, bo pracując 30 lat z fotografią newsową, właściwie nie zaglądałam do historycznych zbiorów, poza powojennymi zdjęciami Polskiej Agencji Prasowej i fotografią znanych artystów, takich jak Bułhak czy Chomętowska. Zbiór zdjęć fotografów Ilustrowanego Kuriera Codziennego był dla mnie olśnieniem. Fotografowie z lat międzywojennych są zapomniani, a może nawet nieznani. Wiele zdjęć nie jest niestety podpisanych. Ten zbiór to bogactwo doskonałej fotografii reportażowej porównywalnej ze świetną fotografią Henri Cartier-Bressona, zwanego ojcem fotoreportażu" - mówiła.
Na wystawie będzie można zobaczyć zdjęcia autorstwa fotoreporterów agencji "Światowid" działającej w ramach koncernu "Ilustrowanego Kuriera Codziennego". Zaprezentowane zostaną fotografie m.in. Henryka Poddębskiego, Narcyza Witczak-Witaczyńskiego, Leona Jarumskiego, Jana Binka ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego – głównego partnera ekspozycji.
"Te zdjęcia pokazują właściwie wszystkie sfery życia miasta. To zarówno życie uliczne, handel, ludzie - to jak pracują i się bawią. Oczywiście także ważne uroczystości państwowe, które po odzyskaniu niepodległości obchodzone były spektakularnie i z rozmachem. Starałyśmy się też pokazać Warszawę nie tylko piękną, ze wspaniałą architekturą, eleganckimi ludźmi, ale też tę Warszawę ubogą, z problemami, takimi jak bezdomność, bezrobocie. Chcemy, by dzięki tej wystawie można było sobie wyobrazić, jak było 100 lat temu w odzyskanej i odradzającej się stolicy" - zaakcentowała Brzezińska.
W jej ocenie jednym ze szczególnych zdjęć prezentowanych na wystawie jest to znajdujące się także na zapowiadającym ją plakacie przedstawiające zburzenie soboru św. Aleksandra Newskiego na pl. Saskim. "Byłam zachwycona kiedy je odkryłam, bo jest niezwykle mocne, pokazuje burzenie soboru, który Polakom kojarzył się ze znienawidzonym zaborcą. A jednocześnie jest piękne fotograficznie i ukazuje urodę miasta" - dodała.
Muzykę na wystawę skomponował Marcin Masecki.
Ekspozycja, prezentowana w siedzibie Domu Spotkań z Historią i w galerii plenerowej na skwerze ks. Twardowskiego, będzie czynna do 13 stycznia 2019 r. Wystawie towarzyszy album z wybranymi fotografiami. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ itm/
