Nakładem Wydawnictwa Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu ukazała się „Encyklopedia Powstania Wielkopolskiego 1918–1919”. Publikację przygotowano z okazji celebrowanego w tym roku stulecia wybuchu zwycięskiego zrywu.
Książka powstała z inicjatywy i dzięki środkom wielkopolskiego samorządu. Ma to być pierwsza tak kompleksowo opracowana publikacja na temat powstania wielkopolskiego.
Według pomysłodawców i twórców książki, na encyklopedię czekały "tysiące Wielkopolan, a zwłaszcza potomkowie tych, którzy walczyli i oddali życie w latach 1918-1919 za polskość Wielkopolski". Jak podkreślił marszałek województwa Marek Woźniak, rzetelnej informacji o powstaniu potrzebowała cała Polska.
"Te 100 lat, które upływają od momentu, gdy w Poznaniu w grudniowe popołudnie 1918 roku padł pierwszy strzał, będący początkiem zbrojnej walki o polskość Wielkopolski, pozwoliły obejrzeć tę walkę z dystansu i z każdej strony. A przede wszystkim ocenić jej znaczenie dla narodu i państwa, jego kształtu, rozmiarów i pozycji na mapie Europy” – podkreślił Woźniak we wstępie do publikacji.
Jak poinformowała rzeczniczka marszałka województwa wielkopolskiego Anna Parzyńska-Paschke, pomysł stworzenia syntetycznego opracowania pojawił się w 2013 roku, przy okazji jubileuszu 95-lecia wybuchu powstania wielkopolskiego, rok później zapadła decyzja o przygotowaniu publikacji na stulecie wybuchu powstania.
"Ile kosztowało powstanie, kto w nim walczył, ilu było ochotników, czy byli wśród jego żołnierzy cudzoziemcy, osoby duchowne, czy powstanie ma swoje bohaterskie kobiety - to zaledwie kilka z kilkuset pytań, na które odpowiedzi szukało 51 autorów – historyków i regionalistów z całej Wielkopolski, ale także prawników, duchownych, lekarzy, ekonomistów i działaczy gospodarczych. Odpowiedzi znalazły się w ponad 700 artykułach, hasłach i biogramach" – podała Anna Parzyńska-Paschke.
Licząca ponad 500 stron encyklopedia zawiera też 50 map i szkiców, 130 zdjęć i ilustracji oraz tablice i kalendaria.
Główne obchody 100. rocznicy powstania wielkopolskiego odbędą się w Poznaniu 27 grudnia. 28 grudnia uroczystości przeniosą się do Warszawy. Centralnym obchodom rocznicy będzie towarzyszył koncert na poznańskim stadionie miejskim z udziałem gwiazd polskiej estrady. W programie zaplanowanego na 27 grudnia wydarzenia znajdą się m.in. skomponowane specjalnie na tę uroczystość utwory.
Organizatorem centralnych obchodów jest wielkopolski samorząd.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. W pierwszym okresie walk, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część Poznania. Ostatecznie miasto zostało wyzwolone 6 stycznia, kiedy przejęto lotnisko Ławica. Do połowy stycznia wyzwolono większą część Wielkopolski.
Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze podpisany pomiędzy Niemcami a państwami Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła - z wyjątkiem skrawków - prawie cała Wielkopolska. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ pat/
