Jan Nowak-Jeziorański. Źródło: Wikimedia Commons
Jan Nowak-Jeziorański, legendarny „kurier z Warszawy” został w poniedziałek patronem jednego z wrocławskich tramwajów. Jego imieniem, zgodnie z panującą tradycją, nazwany został, nowoczesny, niebieski tramwaj Moderus Gamma.
Jan Nowak-Jeziorański to kolejna wybitna postać uhonorowana w ten sposób przez wrocławskie MPK. Do tej pory patronami niebieskich tramwajów zostali m.in. Maria Koterbska, ks. Stanisław „Orzech” Orzechowski czy Wanda Rutkiewicz.
„Od samego początku ideą MPK przy nadawaniu imion naszym pojazdom było, aby kultywować pamięć o osobach szczególnie zasłużonych – tak dla Wrocławia, jak i jego mieszkańców. Kimś takim jest Jan Nowak-Jeziorański, postać wybitna. Powstaniec warszawski, słynny kurier z Warszawy, ale też wieloletni dyrektor Radia Wolna Europa – zresztą nie bez przyczyny numer boczny pojazdu to 3325, by uhonorować 25 lat przez które kierował on rozgłośnią” – wyjaśnił prezes MPK Wrocław Witold Woźny.
Uroczyste odsłonięcie tramwaju odbyło się w poniedziałek na pl. Teatralnym. Pierwszy przejazd prowadził pod Ossolineum, z którym Jan Nowak-Jeziorański był przez lata związany. To właśnie tam, do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, trafiło, zgodnie z jego wolą, całe archiwum legendarnego „kuriera z Warszawy”.
„Jan Nowak-Jeziorański był kuratorem i jednym z największych donatorów w naszej historii; zawdzięczamy mu nie tylko archiwum, ale też bogate zbiory sztuki i poloników, które gromadził przez całe życie” – wspominał dyrektor Ossolineum, dr Łukasz Kamiński.
Zbiory te podziwiać można w gmachu głównym Ossolineum, a także w Muzeum Pana Tadeusza w ramach wystawy stałej „Misja: Polska”.
Jan Nowak-Jeziorański, właśc. Zdzisław Antoni Jeziorański, pseud. „Janek”, „Jan Nowak”, „Jan Zych” (ur. 2 października 1914 w Berlinie, zm. 20 stycznia 2005 w Warszawie) był polskim politykiem, politologiem, działaczem społecznym, dziennikarzem, podporucznikiem Wojska Polskiego i cichociemnym oraz kawalerem Orderu Orła Białego.
W czasach wojny prowadził działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Od 1943 roku kursował między Warszawą a rządem polskim w Londynie jako kurier Komendanta Głównego AK. Po upadku Powstania Warszawskiego udało mu się zbiec do Londynu, gdzie po zakończeniu wojny rozpoczął pracę w Radiu BBC, a następnie w Radiu Wolna Europa. Największe zasługi i sławę zdobył jako „Jan Nowak” – to pod tym okupacyjnym pseudonimem prowadził wojenną działalność kurierską; w latach późniejszych używał go także właśnie przed radiowymi mikrofonami.
Jan Nowak-Jeziorański jest także honorowym obywatelem Wrocławia; tytuł ten otrzymał w 2000 roku.
„Jan Nowak Jeziorański był jednym z polskich bohaterów XX wieku, ale można też powiedzieć, że jest to w wielu wymiarach bohater na nasze czasy” - zauważył Kamiński. Zwrócił też uwagę, że jedno z jego największych osiągnięć, czyli skuteczny lobbing na rzecz przystąpienia Polski i całej Europy Środkowo-Wschodniej do NATO, przypadł już na głębokie lata emerytalne. „To pokazuje, że każdy z nas w każdym momencie życia, na swoją miarę, może zrobić coś dobrego dla Polski. Mam nadzieję, że takie przesłanie towarzyszyć będzie także temu tramwajowi” – dodał.
Prezes Kolegium Europy Wschodniej Laurynas Vaičiunas wskazał z kolei, że to właśnie z inicjatywy Jana Nowaka-Jeziorańskiego powstało Kolegium, z myślą, że to Wrocław będzie najważniejszym ośrodkiem w Polsce na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego. „Bardzo się cieszę, że na tym pojeździe, jak i na wszystkich pojazdach MPK widzimy flagę Ukrainy. Jan Nowak-Jeziorański na pewno byłby dziś szczęśliwy, że tym tramwajem, takim obiektem codzienności, będą odtąd jeździć zarówno Polacy, jak i Ukraińcy, również Białorusini” – zaznaczył. (PAP)
Autorka: Agata Tomczyńska
ato/ aszw/
