Narty, kijki, buty, wiązania, odznaki oraz materiały o tematyce narciarskiej znalazły się na ekspozycji w Muzeum Narciarstwa im. Stanisława Barabasza w Cieklinie koło Jasła w Beskidzie Niskim (Podkarpackie). To jedna z największych w kraju kolekcji sprzętu narciarskiego.
"Ułożone chronologicznie eksponaty pozwalają zobaczyć jak przez 120 lat zmieniało się narciarstwo w Polsce" - powiedział PAP opiekun placówki Wiesław Czechowicz.
Na jednej z najstarszych nart widnieje odręcznie wykonany napis "1917 r.". Inna narta została w całości wycięta z bukowej deski, ma prymitywne wiązanie ze szczękami metalowymi, rzemieniem napalcowym i okólnym zapinanym na proste sprzączki. Na ślizgu widnieje napis "Rok 1925. Iwonicz".
W cieklińskim muzeum są też książki, m.in. "Podręcznik narciarski" Aleksandra Bobkowskiego z 1918 r. i "Regulamin zawodów narciarskich" wydany w 1927 r.
W ubiegłym roku do muzeum trafiło też ponad 500 zdjęć oraz kilkaset listów dokumentujących dzieje polskiego narciarstwa w latach 40. XX wieku.
"Te niezwykle cenne archiwalia, które otrzymało muzeum były gromadzone przez Tadeusza Wowkonowicza. Zmarły przed kilku laty Wowkonowicz był polskim narciarzem, wielokrotnym medalistą Mistrzostw Polski w latach 1934-1939. Po wojnie zamieszkał w Chamonix we Francji" – przypomniał Czechowicz.
Muzeum w Cieklinie powstało pięć lat temu dzięki zabiegom gminy Dębowiec, kolekcjonerów oraz mieszkańcom Cieklina. Na jego potrzeby przystosowano budynek miejscowego domu kultury. Patronem został dyrektor szkoły kreślarskiej w Krakowie Stanisław Barabasz, który w 1888 r. w Cieklinie, korzystając z pomocy dworskiego kołodzieja, wykonał pierwsze narty w Polsce.
W grudniu 1888 r. Barabasz na polowaniu w Cieklinie wykorzystał parę specjalnie wykonanych nart. Dzięki nim poruszał się po zasypanej śniegiem okolicy. Pierwowzorem ich mogły być tzw. "łyże" syberyjskie lub narty konstrukcji norweskiej. Było to prawdopodobnie pierwsze udokumentowane użycie nart na ziemiach polskich.
Kolebką narciarstwa jest Skandynawia. Tam w szwedzkiej prowincji Angermanland odnaleziono pierwsze narty, pochodzące sprzed 3500 lat. Miały 111 cm długości i 10 cm szerokości. Nie były to narty służące do zjazdów, lecz zabezpieczały przed zapadaniem się w śnieg.
W dawnej Polsce obok nart ślizgowych używano również nart błotnych i karpli czyli deszczułek o długości ok. 40 cm. Były one szeroko stosowane na Polesiu, Białorusi i Wileńszczyźnie. Ludowe narciarstwo zanikło w Rzeczpospolitej w XVIII w. Pod koniec XIX w. rozwijający się ruch sportowo-turystyczny doprowadził do odrodzenia się dawnych tradycji.(PAP)
kyc/ ls/ dym/
