Polska kultura literacka, kultura wysoka była romantyczna, oparta na etosie rycerskim. Z kolei na Ślązakach etos rycerski nie robił wrażenia, ponieważ istotą ich etosu była ciężka praca, schludne i czyste mieszkanie, a także miłość do Boga. Z tego też m.in. powodu droga polskojęzycznych Ślązaków do Polski była naprawdę skomplikowana i długa – mówi PAP historyk prof. Andrzej Chwalba.
Wraz z wkroczeniem wojsk polskich na Górny Śląsk w czerwcu 1922 r. rozpoczęło się tworzenie władz samorządnego województwa śląskiego. Na jego czele stanął jeden z najbardziej zasłużonych działaczy górnośląskich Polaków – Józef Rymer. Zwieńczeniem procesu jednoczenia części Górnego Śląska były uroczystości z 16 lipca. Rymer reprezentował w ich trakcie władze wojewódzkie. Funkcję wojewody sprawował tylko pół roku.
100 lat temu, 28 czerwca 1922 r., na czele rządu stanął Artur Śliwiński. Jego nominacja była efektem kilkutygodniowego kryzysu rządowego spowodowanego niechęcią Naczelnika Państwa i większości parlamentarnej. Nowy gabinet przetrwał 9 dni, formalnie najkrócej w dziejach wolnej Polski.
100 lat temu, 16 lipca 1922 r., odbyła się w Katowicach uroczystość zjednoczenia Górnego Śląska z Polską przez symboliczne przejęcie ziemi śląskiej przez rząd RP. Podpisano wówczas Akt Objęcia Górnego Śląska. Moment ten oznaczał zakończenie długotrwałej walki zbrojnej i politycznej o powrót tego regionu w granice Polski.
100 lat temu, 20 czerwca 1922 r., do Katowic wkroczyły oddziały Wojska Polskiego. W ten sposób rozpoczął się proces przejmowania terytoriów przyznanych Polsce w wyniku trzech Powstań Śląskich. Górny Śląsk stał się podstawą rozwoju gospodarczego odrodzonego państwa.
Czołowi politycy polscy tamtych czasów zdawali sobie sprawę z kosztów konfliktu wewnętrznego i dlatego ograniczali jego skalę. O skutecznym odrodzeniu państwa zdecydowała jedność władzy – mówi PAP prof. Krzysztof Kawalec, historyk z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Instytutu Pamięci Narodowej. Posunięcia Dmowskiego i Piłsudskiego stworzyły warunki do budowy struktur państwa – dodaje.
Wyzwania, z jakimi Polska musiała się mierzyć po odzyskaniu w 1918 r. niepodległości, były zupełnie wyjątkowe w historii i Polska im sprostała, czego nie zmienia nawet późniejsza przegrana w 1939 r. – mówi PAP brytyjsko-polski historyk Adam Zamoyski.
Polska, żeby przetrwać, musi być silna jednością i wspólnotowością. Ci, którzy się wypisują z polskiej wspólnoty, niech powiedzą to jasno, bo konsekwencją ich działań jest to, że gdzieś tam na końcu suwerennej Polski po prostu nie będzie - mówi PAP wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.