Kazimierz Sprawiedliwy urodził się w 1138 r. jako najmłodszy syn Bolesława Krzywoustego i Salomei, córki hrabiego Bergu. Wcześniej sądzono, że przyszedł na świat jako pogrobowiec, dziś jednak uznaje się zgodnie, iż Krzywousty dożył jego narodzin. Nie wiadomo, z jakiego powodu nie został bezpośrednio uwzględniony w jego testamencie. Do 1144 r. pozostawał pod opieką matki w Łęczycy, po jej śmierci zaś zajął się nim najstarszy brat, książę Bolesław Kędzierzawy.