23 września 1976 r. powstał Komitet Obrony Robotników (KOR) - jedno z najważniejszych ugrupowań opozycyjnych w PRL-u. Stał się on intelektualną i organizacyjną podstawą dla Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", pierwszego za "żelazną kurtyną" niezależnego związku zawodowego.
Walka o pamięć historyczną trwa. Rola środowisk harcerskich i niepodległościowych w powołaniu KOR w 1976 r. była kluczowa i nie może być przemilczana - zgodzili się uczestnicy spotkania w 35-lecie powstania KOR, m.in. Antoni Macierewicz i Piotr Naimski.
Decyzja władz PRL z jesieni 1975 r. zapowiadająca umieszczenie w konstytucji zapisu o „przewodniej roli PZPR” oraz „braterskiej więzi ze Związkiem Radzieckim” oburzyła społeczeństwo i zaktywizowała część intelektualistów. Chociaż oba sformułowania były jedynie potwierdzeniem reguł obowiązujących w polskiej polityce od 1944 r., jawne zadekretowanie niedemokratycznego oraz wasalnego statusu państwa odczytano jako sygnał, że ekipa Gierka odrzuca dotychczasowe pozory liberalizmu.