W 80. rocznicę Manifestu PKWN, który jest traktowany jako początek PRL-u w Warszawie zaplanowano wieczorny spacer szlakiem socrealizmu. Organizatorzy informują, że będzie to okazja, by dowiedzieć się m.in. jak miała wyglądać „Dzielnica Ministerstw", czy gdzie znajdował się balkon I Sekretarza PZPR.
75 lat temu, 21 czerwca 1949 r., na Konferencji Architektów Partyjnych zaprezentowano postulaty socrealizmu, które stały się obowiązującą doktryną w polskiej architekturze. Te postulaty pozwalały administrować procesem twórczym – powiedział PAP dr Andrzej Skalimowski z Instytutu Historii Nauki PAN.
Na wniosek nauczycieli i rodziców radni Olsztyna wyrazili w piątek zgodę na zmianę patrona szkoły podstawowej nr 7. Dotychczas patronem szkoły był Leon Kruczkowski, który w ocenie wnioskodawców "wielokrotnie wyrażał akceptację i afirmację dla ustroju komunistycznego". Szkoła będzie nosiła imię Ziemi Warmińskiej.
Rynek Mariensztacki to w rzeczywistości plan filmowy w Łodzi, miasto z wznoszącym się dumnie Pałacem Kultury to wielka makieta, a scenariusz musiał się zgadzać z wytycznymi socrealizmu. Mimo to „Przygoda na Mariensztacie” stała się ogromnym kinowym hitem – obejrzało go 5,7 miliona widzów. I była najchętniej oglądanym filmem do końca lat sześćdziesiątych. Premiera pierwszego polskiego filmu w kolorze odbyła się niemal dokładnie 70 lat temu - 25 stycznia 1954 r.
70 lat temu, 27 lutego 1954 r. odbyła się premiera „Piątki z ulicy Barskiej” w reżyserii Aleksandra Forda. „Była zwiastunem końca socrealistycznego reżimu w polskim kinie” – mówi PAP Michał Danielewicz, autor książki „Ford. Reżyser”.
"Zjazd Filmowy w Wiśle 1949. Źródła, komentarze, opracowania" to pierwsza źródłowa monografia socrealizmu w polskim filmie. "Ideologia okazała się kneblem i objawiła się paraliżem twórczym. W ciągu pięciu lat powstało tylko 21 socrealistycznych produkcji" - powiedziała PAP filmoznawczyni i współredaktorka publikacji prof. Barbara Giza.
20 stycznia 1949 r. w Szczecinie rozpoczął się IV Zjazd Literatów Polskich. Narzucony podczas tego zjazdu socrealizm był doktryną bardziej polityczną niż artystyczną i zakładał całkowite upolitycznienie dzieł literackich – mówi PAP prof. Andrzej S. Kowalczyk.
120 lat temu, 29 października 1903 r., urodził się Mieczysław Jastrun, poeta, po romansie z socrealizmem, odżegnujący się od „ducha dziejów” i dominujących ideologii. „Usiłowałem – zniechęcony do poezji wyobraźni – przeciwstawić jej poezję prawdy” – podsumowywał swoją twórczość.
115 lat temu, 2 lipca 1908 r., urodził się Włodzimierz Sokorski, jeden z najważniejszych funkcjonariuszy reżimu odpowiedzialnych za sferę kultury. W latach stalinizmu wprowadzał socrealizm, przez wiele lat nadzorował radio i telewizję, czyniąc z nich najważniejsze narzędzia propagandy. „Hańba dla polskiej kultury” – tak określił Sokorskiego Andrzej Wajda.
Socrealizm był kneblem dla filmowego artyzmu i opresyjnym systemem blokad dla twórczej swobody. Była to idea narzucona pod przymusem – mówią PAP filmoznawczyni dr hab. Barbara Giza oraz filmoznawca Adam Wyżyński, redaktorzy powstającej w FINA monografii o zjeździe filmowców w Wiśle w 1949 r.