Krzyż Wolności i Solidarności. Fot. PAP/A. Warżawa
46 działaczy opozycji antykomunistycznej, w tym dziewięć osób pośmiertnie, otrzymało w piątek w Rzeszowie Krzyże Wolności i Solidarności. Nadane przez prezydenta Polski Andrzeja Dudę odznaczenia wręczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek.
Prezes IPN, zwracając się do odznaczonych, zauważył, że, choć różne były ich cele angażowania się w działania opozycyjne, to jeden z nich był nadrzędny, „często wtedy nie artykułowany, nie wypowiadany: to wolna, niepodległa Polska”.
Prezes IPN nawiązał do przypadającej w tym roku 40. rocznicy podpisania porozumień rzeszowsko-ustrzyckich. Zauważył, że wówczas miliony osób zaangażowało się bezinteresownie w działania, aby „na lepsze zmienić Polskę rządzoną przez komunistów”, a później przyszedł czas próby – stan wojenny, kiedy z tych milionów pozostała garstka tych niezłomnych i odważnych – mówił.
„Gdy angażowaliście się, z pewnością u podstaw waszego wyboru były kwestie moralne. Nie liczyliście, że po latach ta wolna Polska uhonoruje was Krzyżami Wolności i Solidarności. To były zmagania, bez względu pod jakim szyldem, ale o elementarne prawo do wolności, do prawdy, do uczciwości. Niezgoda na deptanie godności człowieka, tak silnie wypowiedziane tutaj w stosunku do polskiej wsi” – zaznaczył Szarek.
40 lat temu podpisano porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie
Nawiązał do przypadającej w tym roku 40. rocznicy podpisania porozumień rzeszowsko-ustrzyckich. Zauważył, że wówczas miliony osób zaangażowało się bezinteresownie w działania, aby „na lepsze zmienić Polskę rządzoną przez komunistów”, a później przyszedł czas próby – stan wojenny, kiedy z tych milionów pozostała garstka tych niezłomnych i odważnych – mówił prezes IPN zwracając się do odznaczonych.
Dodał, że ich zaangażowanie miało wymiar etyczny.
„Wymiar etyczny - on jest dzisiaj nadal wymiarem, który należy kontynuować i powinny go kontynuować kolejne pokolenia Polaków i nie tylko, bo +Solidarność+ to był uniwersalny ruch wierności prawdy, wierności pięknu, dobru, wierności dekalogu. Takiej wierności, takiego wymiaru, potrzebuje dzisiaj Polska, potrzebuje Europa, potrzebuje współczesny człowiek” – wskazywał szef IPN.
Przemawiając w imieniu uhonorowanych działacz NSZZ „Solidarność”, łącznik i kolporter wydawnictw podziemnych Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność”, współzałożyciel Komitetu Obywatelskiego w Rzeszowie, Zbigniew Kazimierz Wójcik podziękował prezydentowi Andrzejowi Dudzie za to szczególne wyróżnienie, oraz prezesowi IPN Jarosławowi Szarkowi, który „powagą swojego urzędu poświadczył prawdziwość tych czynów, które stały się podstawą nadania tego odznaczenia”.
„Krzyż, wolność, solidarność to jest znak i słowa, które są wprost wpisane w kod genetyczny naszego narodu i to od tysiąca lat” – ocenił Zbigniew Kazimierz Wójcik. Wyraził przekonanie, że to od ich pokolenia i ich dzieci zależy, czy ta tradycja zostanie przeniesiona na następne pokolenia.
Przypomniał, że Krzyż Wolności i Solidarności jest jednym z najwyższych odznaczeń cywilnych w Polsce.
„Krzyż, wolność, solidarność to jest znak i słowa, które są wprost wpisane w kod genetyczny naszego narodu i to od tysiąca lat” – ocenił działacz.
Kalendarium „Solidarności” 1980–1989
Wyraził przekonanie, że to od ich pokolenia i ich dzieci zależy, czy ta tradycja zostanie przeniesiona na następne pokolenia.
Krzyżami Wolności i Solidarności zostali uhonorowani w Rzeszowie (nie wszyscy byli obecni): Antoni Apolinarski, Wiesław Bek, Marian Bielański, Stefan Bigos, Adam Biliński, Henryk Brzozowski, Jan Chorzępa, Maria Chorzępa, Maria Ciołkosz, ks. Stanisław Czenczek, Józef Czerwonka, Andrzej Ćwiklak, prof. dr hab. Bolesław Fleszar, Józef Frączek, Kazimierz Grzesik, Teresa Kida, Mieczysław Kilarski, Błażej Krajewski, Andrzej Kubik, Eugeniusz Kut, Eugeniusz Maślanka, Michał Mikołajczak, Jan Nebesio, Adam Pęzioł, Stanisława Sroka, Tadeusz Stopyra, Ludwik Stręk, Janusz Szkutnik, Krystyna Szkutnik, Franciszek Śmiałek, Dariusz Tajchman, Cecylia Tokarska, Elżbieta Wałczyńska, Stanisław Wojkiewicz, Stanisława Woś, Zbigniew Kazimierz Wójcik, Władysław Zieliński.
Pośmiertnie odznaczeni zostali: Waldemar Dziura, Emil Faran, Wiesław Giereś, Janusz Kurowski, Zofia Litwin, Kazimierz Pawlik, Jan Mieczysław Szymański, Józef Woś, Jan Zajdel.
Krzyż Wolności i Solidarności nadawany jest działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL.
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez parlament 5 sierpnia 2010 r., równocześnie z aktem restytucji Krzyża Niepodległości, do którego tradycji nawiązuje.
Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 r. przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Nadawany jest przez prezydenta Polski, na wniosek prezesa IPN, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL.(PAP)
Autor: Agnieszka Pipała
api/ aszw/
