Wystawa poświęcona mjr. Sucharskiemu, złożenie kwiatów na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu, msza święta i apel pamięci na placu Obrońców Poczty Polskiej – to główne elementy obchodów 82. rocznicy wybuchu II wojny światowej organizowanych przez władze Gdańska.
Program miejskich uroczystości upamiętniających 82. rocznicę wybuchu II wojny światowej przedstawili w piątek prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, dyrektor Muzeum Gdańska Waldemar Ossowski oraz zastępczyni Komendanta Chorągwi Gdańskiej ZHP Agnieszka Święcicka.
"Zapraszam wszystkich do udziału w obchodach, które rozpoczną się 31 sierpnia wieczorem od inauguracji wystawy czasowej poświęconej dowódcy Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte - majorowi Henrykowi Sucharskiemu" - poinformowała prezydent Dulkiewicz.
"31 sierpnia 1971 roku urna z prochami majora Sucharskiego została wystawiona na widok publiczny w Dworze Artusa. Z relacji świadków wiemy, że było to wyjątkowe wydarzenie. Mieszkańcy Gdańska i Pomorza tłumnie składali hołd dowódcy. Kolejka chętnych była bardzo długa" - powiedział Waldemar Ossowski.
Ekspozycja została przygotowana z okazji 50-lecia sprowadzenia jego prochów do Gdańska.
"31 sierpnia 1971 roku urna z prochami majora Sucharskiego została wystawiona na widok publiczny w Dworze Artusa. Z relacji świadków wiemy, że było to wyjątkowe wydarzenie. Mieszkańcy Gdańska i Pomorza tłumnie składali hołd dowódcy. Kolejka chętnych była bardzo długa" - powiedział Waldemar Ossowski.
Henryk Sucharski (1898-1946)
Wystawa "Sucharski. Oblicza" umożliwi mieszkańcom powrót do wydarzeń sprzed 50 lat. Jak wyjaśnił Ossowski, do Dworu Artusa wróci rzeźba nagrobna autorstwa Zygfryda Korpalskiego, która w tym miejscu towarzyszyła szczątkom Henryka Sucharskiego. Pokazany zostanie również list majora zaadresowany do jego siostry Anny, który napisał tuż przed wybuchem wojny, a także jego jeniecki nieśmiertelnik, kurtka. Nie zabraknie też archiwalnych fotografii.
"Na wystawie zgromadzono najcenniejsze pamiątki po majorze Sucharskim, jakie obecnie znajdują się w Gdańsku. Ta ekspozycja ma tak naprawdę opowiadać o różnych obliczach żołnierza, ikony niezłomności, ale przede wszystkim o człowieku, który - jak zobaczycie Państwo w udostępnionych dokumentach - miał czułe relacje z licznymi członkami swojej rodziny"- podkreślił dyrektor Muzeum Gdańska.
Uroczystości przed tablicą na budynku Dyrekcji Kolei upamiętnią harcmistrza Jana Ożdżyńskiego. Był on prawdopodobnie pierwszą ofiarą II wojny światowej w stolicy Pomorza.
Choć inauguracja wystawy nastąpi 31 sierpnia, to będzie można ją oglądać już od soboty 21 sierpnia do 20 września.
W środę 1 września o godz. 4.45 zabrzmi dzwon "Pokój i Pojednanie" w kościele św. Katarzyny w Gdańsku.
O godz. 9 zaplanowano uroczystości przed tablicą na budynku Dyrekcji Kolei upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego. Był on prawdopodobnie pierwszą ofiarą II wojny światowej w stolicy Pomorza. W latach 1937–39 pracował w Wolnym Mieście Gdańsku, działał w Gdańskiej Chorągwi ZHP, pełnił także funkcję referenta Polskiej Rady Sportowej. Ta ostatnia była przykrywką dla działających w Wolnym Mieście Gdańsku w konspiracji struktur Związku Strzeleckiego. Chociaż same okoliczności jego śmierci pozostają nieznane, to pewne przesłanki pozwalają sądzić, że zginął on z bronią w ręku.
Kolejnym punktem obchodów będzie złożenie wieńców i zapalenie zniczy przy tablicy na budynku Victoriaschule, należącego dziś do Uniwersytetu Gdańskiego. To w Victoriaschule w dniach 1–15 września 1939 r. Niemcy torturowali i zamęczyli członków Polonii gdańskiej. Szacuje się, że liczba aresztantów sięgała nawet 3 tys. osób. Część z nich została później przetransportowana m.in. do obozu koncentracyjnego KL Stutthof.
Pomimo przeważających sił nieprzyjaciela – użycia miotaczy ognia, ładunków wybuchowych, dział i wsparcia artyleryjskiego – pocztowcy bronili budynku Poczty Polskiej przez czternaście godzin. Decyzja o kapitulacji zapadła dopiero o godz. 19.
W południe na placu Obrońców Poczty Polskiej odprawiona zostanie uroczysta msza święta w intencji poległych pocztowców z modlitwą międzywyznaniową. Po jej zakończeniu zaplanowano apel pamięci, wystąpienia oraz złożenie wieńców u stóp pomnika.
Odrestaurowano część przedmiotów należących do obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku
Atak na budynek Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku nastąpił równocześnie z rozpoczęciem ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Pomimo przeważających sił nieprzyjaciela – użycia miotaczy ognia, ładunków wybuchowych, dział i wsparcia artyleryjskiego – pocztowcy bronili budynku Poczty Polskiej przez czternaście godzin. Decyzja o kapitulacji zapadła dopiero o godz. 19.
Miejsce egzekucji obrońców Poczty Polskiej nie było znane aż do 28 sierpnia 1991 r. Na zbiorowy grób natrafiono przypadkowo podczas prac ziemnych na pasie startowym na gdańskiej Zaspie. Po identyfikacji szczątków ofiar zostały one złożone 4 kwietnia 1992 r. na Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego, w mogile specjalnie na ten cel wybudowanej staraniem Poczty Polskiej.
1 września o godz. 17 na Cmentarzu na gdańskiej Zaspie zostaną złożone wieńce, w trakcie uroczystości przewidziano również modlitwę i przemówienia. Na zakończenie Cappella Gedanensis wykona pieśni patriotyczne. (PAP)
Autor: Anna Wydorska
anm/ aszw/
